*ตบ*

(จิดตะ-, จิด-) น. วิธีรักษาผู้ป่วยหรือผู้มีปัญหาทางด้านจิตใจด้วยวิธีที่จิตแพทย์หรือนักจิตวิทยาสนทนากับผู้ที่มารับการรักษา เพื่อให้ทราบถึงสาเหตุของโรคหรือปัญหาแล้วหาทางแก้ไข.

(ชาดตะบุด) น. ชื่อพรรณไม้ชนิดหนึ่ง เช่น ชมนาดชาตบุษย์ พุดซ้อนพุทธรักษา (พรรณพฤกษา), ช้องนางช้างน้าวสายหยุด ช่อตะแบกชาตบุษย์ชูก้าน (รามเกียรติ ร. ๑).

น. ชื่อไม้นํ้าในวงศ์ Pontederiaceae มี ๒ ชนิด คือ ชนิด Monochoria hastata (L.) Solms ขึ้นตามท้องนาที่แฉะและนํ้านิ่ง ดอกสีนํ้าเงิน ยอดอ่อนและดอกกินได้, คำสุภาพเรียกว่า ผักสามหาว, ผักตบไทย ก็เรียก, และชนิด Eichhornia crassipes (Mart.) Solms ขึ้นตามลำนํ้าทั่วไป ดอกสีม่วงอ่อน เรียกว่า ผักตบชวา.

ก. เอาฝ่ามือหรือของแบน ๆ เป็นต้นตีอย่างแรง เช่น ตบหน้า ตบลูกเทนนิส, เอาฝ่ามือแตะเบา ๆ ด้วยความเอ็นดู เช่น ตบหัวเด็ก.

ก. หลอกหรือลวงให้เข้าใจผิด.

ก. ประดับ, ปรุงจัดให้ดี, ทำให้งาม, เช่น ของตบแต่งบ้าน, ตกแต่ง ก็ว่า.

ก. จัดให้ลูกสาวมีเรือนตามประเพณี เช่น ตบแต่งลูกสาวให้เป็นฝั่งเป็นฝา.

ก. อาการเดินแถวเป็นจังหวะพร้อม ๆ กัน โดยกระแทกตีนกับพื้นแรง ๆ ของทหารหรือตำรวจเป็นต้น เรียกว่า เดินตบเท้า, (ปาก) อาการที่ทหารหรือตำรวจรวมกลุ่มกันไปแสดงเจตนารมณ์อย่างเดียวกัน.

(-แผฺละ) น. การเล่นชนิดหนึ่ง มีคนเล่น ๒ คน นั่งหันหน้าเข้าหากัน แต่ละฝ่ายตบมือ ตบเข่าและตบมือของตัวเองก่อน จึงใช้มือซ้ายตบมือซ้ายของกันและกัน แล้วตบมือ ตบเข่า และตบมือ แล้วจึงใช้มือขวาตบมือขวาของกันและกัน แล้วเริ่มต้นใหม่.

ก. เอาฝ่ามือตีกันให้เกิดเสียงเพื่อแสดงความยินดีเป็นต้น, ปรบมือ ก็ว่า, เอาฝ่ามือตีกันให้เกิดเสียงเพื่อทำให้เกิดจังหวะหรือขับไล่เป็นต้น.

ก. ทำอะไรฝ่ายเดียวไม่เกิดผล.

ก. ยอมรับผิดไม่สมกับความผิดที่ทำไว้, ใช้เพี้ยนว่า ตบหัวที่ศาลา ขอขมาที่บ้าน ก็มี.

ก. ทำหรือพูดให้กระทบกระเทือนใจในตอนแรกแล้วกลับทำหรือพูดเป็นการปลอบใจในตอนหลัง.

น. ชื่อนกขนาดเล็กถึงขนาดกลางหลายชนิด ในวงศ์ Caprimulgidae และในวงศ์ Eurostopodidae ขนนุ่มสีนํ้าตาลเทา มีลายกระขาว หากินในเวลากลางคืน กลางวันจะพรางตัวซ่อนอยู่ตามพื้นดิน กินแมลง เช่น ตบยุงหางยาว ( Caprimulgus macrurusHorsfield) ตบยุงเล็ก ( C. asiaticus Latham) ตบยุงภูเขา ( C. indicus Latham) ซึ่งจัดไว้ในวงศ์ Caprimulgidae, ตบยุงยักษ์ [ Eurostopodus macrotis (Vigors) ] ตบยุงพันธุ์มลายู [ E. temminckii (Gould) ] ซึ่งจัดไว้ในวงศ์ Eurostopdidae, กระบา กระบ่า หรือ กระบ้า ก็เรียก.

น. พิธีข่มกิเลสโดยทรมานตัว เช่น ฤๅษีบำเพ็ญตบะ

การบำเพ็ญเพื่อให้กิเลสเบาบางหรือการข่มกิเลส, ธรรมข้อที่ ๖ ในทศพิธราชธรรม. (ดู ทศพิธราชธรรม).

ก. บำเพ็ญตบะต่อไปไม่ได้เพราะทนต่อสิ่งเย้ายวนไม่ไหว, หมดความอดกลั้น, สิ้นความอดทน.

น. ชื่อเรียกผลแก่แห้งของไม้ล้มลุกชนิด Pimpinella anisum L. ในวงศ์ Umbelliferae ใช้เป็นเครื่องเทศ.

(-บน, -โลดบน) น. บัวขาบ.

ดู นิล ๑, นิล-.

น. กีฬาอย่างหนึ่ง คล้ายบาสเกตบอล มีผู้เล่นฝ่ายละ ๗ คน และส่งลูกบอลโดยวิธีโยนหรือขว้างเท่านั้น ห้ามเตะหรือตบลูกบอลกับพื้น.

น. ชื่อกีฬาชนิดหนึ่ง ผู้เล่นแบ่งเป็น ๒ ฝ่าย ฝ่ายละ ๕ คน ผู้เล่นแต่ละฝ่ายต้องพยายามโยนลูกบอลลงในห่วงตาข่ายของฝ่ายตรงข้าม นับคะแนนตามจำนวนครั้งที่โยนลูกลงห่วงได้.

น. ประตู ๒ เสา มีคานและมีตาข่ายรอรับลูกฟุตบอลที่เตะผ่านเข้าไป.

(ปฺรัดตะยุด-, ปฺรัดตะ-) น. ปัจจุบัน.

ดู ตบ ๑.

ดู ตบ ๑.

ดู ตีนเป็ด.

น. ชื่อกีฬาชนิดหนึ่ง แบ่งผู้เล่นเป็น ๒ ฝ่าย ฝ่ายละ ๑๑ คน รวมทั้งผู้รักษาประตู ผู้เล่นแต่ละฝ่ายต้องเตะลูกบอลให้เข้าประตูของฝ่ายตรงข้าม ฝ่ายที่ได้ประตูมากกว่าจะเป็นฝ่ายชนะ, เรียกลูกกลมทำด้วยวัสดุต่าง ๆ เช่น หนัง ยาง พลาสติก ภายในมีลมอัด ใช้ในการเล่นฟุตบอล ว่า ลูกฟุตบอล.

(พูตะบอดี) น. เจ้าแห่งผี, เจ้าแห่งสรรพสัตว์, (หมายถึง พระศิวะ).

น. เรขาคณิตที่ใช้กฎเกณฑ์ของระบบตรรกศาสตร์โดยเริ่มต้นจากบทนิยามและสัจพจน์ที่เกี่ยวกับรูปทรงมาเรียบเรียงให้เป็นทฤษฎีบท แล้วอนุมานผลลัพธ์จากทฤษฎีบท .

น. ลูกกลมทำด้วยวัสดุต่าง ๆ เช่น หนัง ยาง พลาสติก ภายในมีลมอัด ใช้ในการเล่นฟุตบอล.

น. ตะขาบ, ตะเข็บ, กิ้งกือ.

น. ทางที่ถูก, คติที่ชอบ.

(สัดบุหฺรุด) น. คนที่เป็นสัมมาทิฐิ, คนดีน่านับถือ มีคุณธรรม ประพฤติอยู่ในศีลในธรรม.

(สัดตะบอริพัน, สัดตะพัน) น. ภูเขาที่ล้อมเป็นวงกลมรอบเขาพระสุเมรุเป็นชั้น ๆ รวม ๗ ชั้น สูงลดหลั่นกันลงมาตามลำดับชื่อภูเขาชั้นในที่สุดจากเขาพระสุเมรุออกมา คือ ยุคนธร อิสินธร กรวิก สุทัสนะ เนมินธร วินตกะ อัสกัณ ระหว่างภูเขาแต่ละชั้นมีทะเลสีทันดรคั่น.

(สัดตะบงกด) น. ชื่อบัวหลวงพันธุ์หนึ่ง. (ดู บัว).

(สัดตะบัน) น. ชื่อบัวสายพันธุ์หนึ่ง. (ดู บัว).

(สัดตะบุด) น. ชื่อบัวหลวงพันธุ์หนึ่ง. (ดู บัว).

เทียนสัตตบุษย์. (ดู เทียนสัตตบุษย์ ที่ เทียน ๓).

(สัดตะ-) ดู ตีนเป็ด.

ก. ต่อสู้, ทะเลาะวิวาท, เช่น เราจะเอากำลังที่ไหนไปสู้รบตบมือกับคนมีอำนาจอย่างเขา เขาไม่ยอมสู้รบตบมือด้วย.

น. ชื่อเครื่องดักหนูชนิดหนึ่ง มีไม้ตบตัวหนูให้ติดอยู่กับปากกระบอกเมื่อไกลั่น.

น. บุตรที่มีคุณสมบัติสูงกว่าบิดามารดา, อภิชาตบุตร ก็ว่า.

น. บุตรที่มีคุณสมบัติสูงกว่าบิดามารดา, อติชาตบุตร ก็ว่า.

น. ทางพระนิพพาน.

(อะมะรึดตะ-) น. ทางพระนิพพาน.

น. บุตรที่มีคุณสมบัติตํ่ากว่าบิดามารดา.

น. ภายในราชสำนัก, ภายในวัง.