*พาย*

น. ชื่อตะเกียงชนิดหนึ่งเมื่อเผาไส้แล้วสูบลมให้ดันนํ้ามันเป็นไอขึ้นไปเลี้ยงไส้ทำให้เกิดแสงสว่างนวลจ้า.

น. ตะเกียงชนิดหนึ่ง เมื่อเผาไส้แล้วสูบลมให้ดันน้ำมันเป็นไอขึ้นไปเลี้ยงไส้ทำให้เกิดแสงสว่างนวลจ้า.

ก. แขวนบ่า, ห้อยเฉียงบ่า, เช่น ตะพายย่าม, สะพาย ก็ว่า

เรียกกิริยาที่เอาเชือกร้อยช่องจมูกวัวควายที่เจาะ ว่า สนตะพาย, ใช้โดยปริยายแก่คนว่า ถูกสนตะพาย หรือ ยอมให้เขาสนตะพาย หมายความว่า ถูกบังคับให้ยอมทำตามด้วยความจำใจ ความหลง หรือความโง่เขลาเบาปัญญา

เรียกเชือกที่ร้อยจมูกวัวควายว่า สายตะพาย.

น. ช่องจมูกวัวควายที่เจาะสำหรับร้อยเชือก

เรียกลายที่เป็นทางจากจมูกขึ้นไปทั้ง ๒ ข้างของนกกระทา.

ว. ลักษณะที่ถูกฟันขาดเฉียงบ่า เรียกว่า ขาดตะพายแล่ง, สะพายแล่ง ก็ว่า.

ก. แกล้งร้องหรือทำโวยวายเกินสมควร, แสดงความเสียอกเสียใจจนเกินเหตุ.

ว. ทุกแห่ง เช่น กระทำพุทธประติมาทุกแห่งทุกพาย (จารึกวัดศรีชุม).

น. รูปพรรณสัณฐาน โดยเฉพาะหมายถึงลักษณะหรือส่วนที่คล้ายคลึงกัน เช่น เด็กคนนี้มีประพิมพ์ประพายคล้ายพ่อ.

ว. เอาการเอางาน, แข็งขัน, จริงจัง, ได้เรื่องได้ราว, เข้าท่าเข้าทางดี, (มักใช้ในความปฏิเสธ) เช่น ทำไม่เป็นโล้เป็นพายเลย.

น. ผู้ชายทั่วไป เช่น ผู้ชายพายเรืออยู่เต็มไป (ขุนช้างขุนแผน), ผู้ชายรายเรือ ก็ว่า เช่น ดิฉันเป็นผู้หญิงสาว ไม่เหมือนผู้ชายรายเรือ (มิตรสภา).

น. คนที่มีความสามารถในการพายเรือ โดยเฉพาะในการพายเรือพระที่นั่งหรือเรือแข่งเป็นต้น.

น. เครื่องมือสำหรับพุ้ยนํ้าให้เรือเคลื่อนไป ทำด้วยไม้ มีด้ามกลมยาวประมาณ ๒ ศอกสำหรับจับ ส่วนที่ใช้พุ้ยน้ำมีลักษณะแบน เรียกว่า ใบพาย, ถ้าลอกลวดเป็นคิ้วตลอดกลางใบพาย เรียกว่า พายคิ้ว, ถ้าด้ามสั้น ใบป้อม เพื่อให้จับได้ถนัด เรียกว่า พายทุย, เรียกไม้แบน ๆ ที่มีรูปคล้ายพาย เช่น พายกวนขนม.

ก. ใช้ใบพายวักหรือดันน้ำไปทางท้ายเรือเพื่อให้เรือเคลื่อนไป.

ก. ทำงานไม่ประสานกัน.

ก. ทำด้วยความยากลำบาก.

ก. คิด ทำ หรือพูดวกวนกลับไปกลับมา.

น. ชื่อเรือขุดชนิดหนึ่ง หัวเรือและท้ายเรือเรียวงอนขึ้นพองาม มีไม้หูกระต่ายติดขวางอยู่ทั้งหัวและท้ายเรือ ตรงกลางลำป่องออก ใช้งานในแถบภาคกลาง, ใช้ว่า ไพม้า หรือ พลายม้า ก็มี.

ว. ตะวันตกเฉียงเหนือ.

น. ลมแรง.

น. พายุหมุนที่มีกำลังปานกลาง ก่อตัวขึ้นในบริเวณทะเลหรือมหาสมุทรในโซนร้อนใกล้เส้นศูนย์สูตร มีความเร็วลมรอบบริเวณศูนย์กลางตั้งแต่ ๓๔ นอต หรือ ๖๓ กิโลเมตรต่อชั่วโมง แต่ไม่ถึง ๖๔ นอต หรือ ๑๑๘ กิโลเมตรต่อชั่วโมง.

น. พายุหมุนที่มีกำลังแรงจัด ทำให้มีฝนตกหนักมาก เกิดขึ้นในมหาสมุทรอินเดีย ทะเลอาหรับ และอ่าวเบงกอล มีความเร็วลมใกล้บริเวณศูนย์กลางตั้งแต่ ๖๕ นอต หรือ ๑๒๐ กิโลเมตรต่อชั่วโมงขึ้นไป.

น. พายุหมุนที่มีกำลังอ่อน ทำให้ฝนตกปานกลางถึงตกหนัก เกิดขึ้นในละติจูดกลางหรือละติจูดสูง มีความเร็วลมสูงสุดใกล้บริเวณศูนย์กลางไม่เกิน ๓๓ นอต หรือ ๖๑ กิโลเมตรต่อชั่วโมง.

น. พายุหมุนที่มีกำลังแรงจัด ทำให้มีฝนตกหนักมาก เกิดขึ้นในบริเวณภาคตะวันตกของมหาสมุทรแปซิฟิกและในทะเลจีน มีความเร็วลมใกล้บริเวณศูนย์กลางตั้งแต่ ๖๕ นอต หรือ ๑๒๐ กิโลเมตรต่อชั่วโมงขึ้นไป.

น. พายุประจำถิ่นขนาดเล็ก แต่มีความรุนแรงมาก มีขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง ๒-๓ กิโลเมตร บริเวณศูนย์กลางพายุมีความกดอากาศต่ำมาก จึงทำให้อากาศรอบนอกที่พัดเข้าหาศูนย์กลางพายุมีความเร็วสูงมาก เมื่อเริ่มเกิดเมฆจะม้วนตัวเป็นรูปกรวยหรืองวงยื่นออกมาจากฐานเมฆ ส่วนมากเกิดในบริเวณตอนกลางของสหรัฐอเมริกาและทางตะวันตกของออสเตรเลีย, ลมงวง หรือ ลมงวงช้าง ก็เรียก.

น. พายุโซนร้อนที่เคลื่อนที่ไปในละติจูดสูง ๆ ในบริเวณนอกโซนร้อนหรือที่เกิดขึ้นนอกโซนร้อน.

น. พายุที่กระหน่ำตีเข้ามาอย่างเร็วและแรง, โดยปริยายใช้เปรียบกับการกระทำที่เร็วและแรง เช่น เขาเป็นคนใจร้อน ขับรถอย่างกับพายุบุแคม

ใช้เปรียบการกินทุกอย่างหมดในเวลารวดเร็ว ในความว่า กินอย่างกับพายุบุแคม.

น. พายุที่เกิดเนื่องจากแผ่นดินร้อนจัด กระแสอากาศยกตัวขึ้นสู่เบื้องบน มวลอากาศที่อยู่ข้างเคียงจึงเคลื่อนตัวเข้ามาแทนที่ มักเกิดในบริเวณที่เป็นทะเลทรายในฤดูร้อน.

น. พายุที่มีทั้งฟ้าแลบ ฟ้าร้อง ลมกระโชกแรง และมีฝนตกหนัก บางครั้งมีลูกเห็บตกลงมาด้วย.

น. ลมแรงที่พัดเวียนเข้าหาบริเวณศูนย์กลางที่มีความกดอากาศต่ำกว่าบริเวณที่อยู่โดยรอบมาก.

น. พายุที่มีความเร็วลมเช่นเดียวกับพายุไต้ฝุ่น แต่เกิดในมหาสมุทรแอตแลนติก ทะเลแคริบเบียน อ่าวเม็กซิโก และภาคตะวันออกของมหาสมุทรแปซิฟิกเหนือ.

น. ชื่อไม้เถาชนิด Pachygone dasycarpa Kurz ในวงศ์ Menispermaceae ดอกสีเหลืองอ่อน ผลสีเหลือง, ย่านางช้าง หรือ หนามพรม ก็เรียก.

ก. ไม่ช่วยทำแล้วยังขัดขวางการทำงานของผู้อื่น.

ก. ไม่ได้เรื่องได้ราว, จับจด, ไม่จริงจัง, เช่น ทำงานไม่เป็นโล้เป็นพาย.

ก. เอาแจวหรือพายแตะน้ำเรียด ๆ เพื่อชะลอเรือไว้.

ก. หยุดกวนขนม เช่นขนมเปียก กาละแม ลอดช่อง ในกระทะไว้ระยะหนึ่ง เพื่อรอให้ได้ที่.

ก. พัด, กระพือ.

น. เรือขุดชนิดหนึ่ง หัวเรือและท้ายเรือเรียวงอนขึ้นพองาม มีไม้หูกระต่ายติดขวางอยู่ทั้งหัวและท้ายเรือ ตรงกลางลำป่องออก ใช้งานในแถบภาคกลาง.

น. พายุ.

ก. กิริยาที่เอาเชือกร้อยช่องจมูกวัวควายที่เจาะ ซึ่งเรียกว่า ตะพาย, ใช้โดยปริยายแก่คนว่า ถูกสนตะพาย หรือ ยอมให้เขาสนตะพาย หมายความว่า ถูกบังคับให้ยอมทำตามด้วยความจำใจ ความหลง หรือ ความโง่เขลาเบาปัญญา.

น. แขวนบ่า, ห้อยเฉียงบ่า, เช่น สะพายย่าม สะพายกระเป๋า, ตะพาย ก็ว่า.

ก. ห่มเฉียงบ่า.

ว. ลักษณะที่ถูกฟันขาดเฉียงบ่า เรียกว่า ขาดสะพายแล่ง, ตะพายแล่ง ก็ว่า.

น. เชือกที่ร้อยจมูกวัวควาย.

น. แพรแถบสีเดียวหรือหลายสี เป็นส่วนหนึ่งของเครื่องราชอิสริยาภรณ์ชั้นสูง ใช้สะพายบ่า.