*ผง*

น. สิ่งที่มีลักษณะเป็นผง ได้จากการนำน้ำนมไปผ่านกรรมวิธีซึ่งทำให้ส่วนที่เป็นน้ำระเหยออกไปหมด อาจเติมสารเคมีที่มีประโยชน์ต่อร่างกายลงไปด้วยก็ได้.

ก. ผงกหัวขึ้นเหลียวดู.

น. สิ่งละเอียด เช่น ตำแป้งจนเป็นผง

เศษสิ่งของเล็ก ๆ หรือละเอียดที่เหลือหรือร่วงจากวัสดุต่าง ๆ, มักเรียกว่า ขี้ผง หรือ เศษผง.

ว. ที่ละเอียด เช่น นมผง แป้งผง.

น. ยาเสพติดร้ายแรงชนิดหนึ่ง มีองค์ประกอบส่วนใหญ่เป็นสารประเภทแอลคาลอยด์ คือ มอร์ฟีน เฮโรอีน และแอลคาลอยด์อื่น ๆ ที่ได้จากฝิ่น ลักษณะเป็นของแข็ง เมื่อทำให้ร้อนจะแปรสภาพเป็นไอ.

น. เมื่อปัญหาหรือความเดือดร้อนเกิดแก่ผู้อื่น ช่วยแก้ไขให้เขาได้ แต่เมื่อเกิดแก่ตน กลับแก้ไขไม่ได้.

น. ฝุ่นละเอียด, ละออง.

น. เกลือกรดชนิดหนึ่งชื่อโซเดียมไฮโดรเจนกลูทาเมต หรือโมโนโซเดียมกลูทาเมต มีสูตร HOOC·(CH₂)₂·CH(NH₂)·COONa ลักษณะเป็นผลึกสีขาว ใช้ในการปรุงแต่งรสอาหาร.

น. สารอินทรีย์ชนิดหนึ่ง ลักษณะเป็นผง มีหลายชนิด มีองค์ประกอบที่สำคัญแตกต่างกัน เช่น ประกอบด้วยโซเดียมลอริลซัลเฟต (sodium lauryl sulphate) หรือโซเดียมอัลคิลอะริลซัลโฟเนต (sodium alkyl aryl sulphonate) เป็นต้น ใช้ประโยชน์ในการซักฟอกได้ดีกว่าสบู่ ทั้งใช้ซักฟอกในนํ้าอ่อน นํ้ากระด้าง หรือนํ้าเค็มได้ดี.

น. สารผสมชนิดหนึ่ง ซึ่งเมื่อเปียกนํ้าหรือทำให้ร้อนจะให้แก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ออกมา มีองค์ประกอบที่สำคัญ คือ โซเดียมไฮโดรเจนคาร์บอเนต มีสูตร NaHCO₃ ปนแป้ง ผสมคลุกเคล้ากับสารอื่นซึ่งมักเป็นกรดทาร์ทาริก มีสูตร HOOC·CHOH·CHOH· COOH หรือโพแทสเซียมไฮโดรเจนทาร์เทรต มีสูตร KHC₄H₄O₆ หรือแคลเซียมไดไฮโดรเจนฟอสเฟต มีสูตร Ca(H₂PO₄)₂ หรือสารส้ม ใช้ประโยชน์ทำให้ขนมปังและขนมบางประเภทมีเนื้อฟูพรุน.

(ผะหฺงก) ก. ยกหัวขึ้นน้อย ๆ, ก้มหัวลงแล้วเงยขึ้นโดยเร็วแสดงอาการยอมรับหรือเห็นด้วย.

(ผะหฺงม) ก. ประคบประหงม.

(ผะหฺงอน) ก. หงาย, ชูขึ้น, ทรงไว้, เช่น ข้าแต่พระผู้ผงรแผ่นแผ้ว (ม. คำหลวง จุลพน)

ชะเง้อขึ้น เช่น เสือผกผงร (เสือโค).

(ผะหฺงอน) น. แผ่นดิน, (โบ) เขียนว่า ผงร ก็มี.

(ผะหฺงอน) ก. เอี้ยว, เลี้ยว.

(ผะหฺงอบ) ว. อ่อนเพลียมาก, จวนจะสิ้นใจ.

(ผะหฺงะ) ก. แสดงอาการชะงักงันและถอยไปข้างหลังเล็กน้อยเมื่อประสบเหตุการณ์ประจันหน้าที่เป็นอันตราย น่าขยะแขยง หรือน่ากลัวเป็นต้น โดยกะทันหันไม่ทันรู้ตัวหรือคาดหมายมาก่อน.

(ผะหฺงาด) ว. สง่า, เด่น, ผาดโผน.

(ผะหฺง่าน) ว. ผงาด เช่น ทั้งอกไหล่ก็ผายผึ่งผง่านโง (ม. คำหลวง ชูชก).

น. ละอองละเอียด, ผงละเอียด.

ว. เสียงดังเช่นนั้น, โดยปริยายหมายความว่า แน่เทียว, ไม่ผิดพลาด, เช่น ตรงเผง ถูกเผง, เพะ ก็ว่า.

น. ผง.

น. เครื่องสานชนิดหนึ่ง เป็นแผ่นอย่างเสื่อลำแพน มีกรอบไม้โดยรอบ ใช้เป็นเครื่องกั้นเครื่องกำบังเป็นต้น, โดยปริยายหมายถึง สิ่งที่มีลักษณะคล้ายคลึงเช่นนั้น เช่น ติดแถบที่หน้าอกเป็นแผง.

น. แผงทำด้วยสักหลาดหรือกำมะหยี่ สำหรับติดคอเสื้อราชปะแตนซึ่งเป็นเครื่องแบบเอกชนที่ขอเข้าเฝ้า หรือเครื่องแบบนิสิตชายจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย หรือเครื่องแบบนักเรียนโรงเรียนวชิราวุธวิทยาลัยเป็นต้น

แผงทำด้วยสักหลาดหรือกำมะหยี่ สำหรับติดคอเสื้อราชปะแตนซึ่งเป็นเครื่องแบบทางราชการ

ขนที่สันคอม้า.

น. แผงที่รวมสายไฟสำหรับควบคุมกระแสไฟ.

น. ที่ที่จัดไว้ในถนนสาธารณะหรือที่สาธารณะ รวมตลอดถึง อาคาร แคร่ แท่น โต๊ะ แผง เสื่อ พื้นดิน เรือ หรือ แพ สำหรับขายอาหาร น้ำแข็ง หรือสิ่งของอย่างอื่น.

น. พื้นดิน.

ว. เสียงดังเช่นนั้น เช่น ไม้หักโผง ปลาฮุบโผง

โดยปริยายหมายความว่า ไม่ยับยั้งอ้อมค้อม (ใช้ในลักษณะอาการที่นึกจะพูดก็พูดออกมาตรง ๆ ไม่เกรงใจ), โผงผาง ก็ว่า.

ว. ลักษณะการพูดตรง ๆ ไม่เกรงใจ, ไม่ยับยั้งอ้อมค้อม, โผง ก็ว่า.

ก. เอ็ดอึงเป็นทำนองเกะกะเกเร.

น. พระพิมพ์ที่หล่อติดกันเป็นแผง, พระพิมพ์ที่บรรจุอยู่ในแผงไม้ขนาดใหญ่.

น. เศษสิ่งของเล็ก ๆ หรือละเอียดที่เหลือหรือร่วงจากวัสดุต่าง ๆ, ผง หรือ ขี้ผง ก็ว่า.

(กฺรอง) ก. เอาของละเอียดออกจากของหยาบ เช่น กรองทราย, เอาฝุ่นละอองหรือของสกปรกออก เช่น กรองน้ำมัน กรองอากาศ, ใช้เครื่องกรองมีผ้าเป็นต้น คัดเอาผงหรือกากออกจากนํ้าหรือสิ่งที่เป็นน้ำ เช่น กรองน้ำ กรองกะทิ.

น. ผงเครื่องหอมต่าง ๆ ที่ประสมกันสำหรับทา เจิม หรืออบผ้า โดยปรกติมีเครื่องประสม คือไม้จันทน์ แก่นไม้หอม ชะมดเชียง หญ้าฝรั่น.

น. เครื่องบังแดดฝน โดยนำใบเตยหรือใบจากเป็นต้นมาเย็บเป็นแผง, ลักษณนามว่า ผืน (เทียบ ม. กระชัง ว่า แผงสำหรับคลุมเรือหรือรถ เย็บด้วยใบไม้)

น. ดินหรือหินหรือทรายเป็นต้นที่อยู่ในบ่อแร่ ซึ่งให้ผลเป็นสินค้าแก่ผู้ทำแร่, ขี้ผงของแร่.

น. ขยะ เช่น หนึ่งนิทไทรในราษตรี บมิหลับดั่งมี กระหยะแลผงเลือดไร (อภิไธยโพธิบาทว์).

(กฺลบ) ก. เอาสิ่งซึ่งเป็นผงโรยทับข้างบนเพื่อปิดบัง เช่น เอาขี้เถ้าไปกลบขี้แมว, เอาดินหรือสิ่งอื่น ๆ ใส่ลงไปในที่เป็นหลุมเป็นบ่อ หรือเป็นแอ่งเพื่อให้เต็มหรือไม่ให้เห็นร่องรอย, โดยปริยายหมายความว่า ปิดบัง เช่น กลบความ, ทดแทน เช่น ให้เอาสินไหมมากลบทรัพย์นั้นเสีย (กฎ. ราชบุรี).

(กฺลึ้ง) น. กลิ้ง คือ ร่ม เช่น พระภาคยไกรกลึ้งก้งง แผ่นผงร (ยวนพ่าย).

เรียกเครื่องแกงกะหรี่ซึ่งประกอบด้วยขมิ้นและเครื่องเทศอื่น ๆ บดเป็นผง ว่า ผงกะหรี่.

น. ชื่อของกินชนิดหนึ่ง ใช้แป้งสาลีห่อไส้ที่ใช้เนื้อไก่เป็นต้นผัดกับผงกะหรี่ หรืออาจเป็นไส้อื่น ๆ เช่น ถั่วกวน เผือกกวน ม้วนปิดริมแป้งตรงที่ประกบกันให้เป็นลายเกลียว แล้วทอดนํ้ามัน.

น. แผงหรือส่วนที่ต่อยื่นออกไปจากชายคาสำหรับกันฝน, บังสาด ก็เรียก.

ผงแวววาวคล้ายกระจกสำหรับโรยแต่งเครื่องประดับเป็นต้น