*หนอ*

น. ญาติมิตร สามีภรรยา บุตรธิดา เพื่อนร่วมงาน หรือคนในบ้าน คิดคดทรยศ, ไส้เป็นหนอน ก็ว่า.

ว. เกี่ยวดองกันอย่างซับซ้อน.

(-หฺนอน) น. ชื่อไม้ต้นขนาดกลางชนิด Zollingeria dongnaiensis Pierre ในวงศ์ Sapindaceae ขึ้นตามป่าโปร่งที่ตํ่า ผลมี ๓ ครีบ.

ชื่อไม้ต้นขนาดเล็กชนิด Scleropyrum pentandrums (Dennst.) Mabb. ในวงศ์ Santalaceae ลำต้นมีหนามแข็ง ใบอ่อนและดอกเป็นพิษอย่างแรง.

ดู สำเภา ๒.

ว. มีเลือดและหนองคั่งอยู่, สีที่มีลักษณะคล้ายมีเลือดและหนองปนกันออกสีม่วง ๆ เรียกว่า สีชํ้าเลือดชํ้าหนอง.

น. น้ำเลือดเสียกลายเป็นสีขาวข้นที่คั่งอยู่ในแผลและฝี, หนอง ก็ว่า.

ก. รอให้ฝีกลัดหนองเต็มที่เพื่อบ่งได้ง่าย.

(-หฺนอก) น. ต้นบัวบก. [ ดู บัวบก (๑) ].

(-หฺนอง) น. ผักกระเฉด. (ดู กระเฉด).

สั่งเสียเป็นครั้งสุดท้าย, ทำการอันใดที่เป็นสิ่งสำคัญเพื่อไว้อาลัยก่อนจากไป, นํ้าสั่งฟ้า ปลาสั่งฝน ก็ว่า.

ก. คิด ทำ หรือพูดวกวนกลับไปกลับมา.

น. คนในเครือญาติแต่งงานกัน ทำให้ทรัพย์มรดกไม่ตกไปอยู่กับผู้อื่น.

น. ญาติมิตร สามีภรรยา บุตรธิดา เพื่อนร่วมงาน หรือคนในบ้าน คิดคดทรยศ, เกลือเป็นหนอน ก็ว่า.

(หฺนอ) อ. คำออกเสียงแสดงความรำพึง เช่น ชีวิตนี้ไม่เที่ยงหนอ น่าอนาถจริงหนอ.

(หฺนอก) น. ก้อนเนื้อที่ต้นคอของสัตว์บางชนิดเช่นวัว, ก้อนเนื้อที่นูนขึ้นมาที่ต้นคอของคนบางคน เช่น เธออ้วนจนคอเป็นหนอก, เนื้อใต้ท้องน้อย เช่น นุ่งผ้าขัดหนอก.

(หฺนอก) น. ต้นบัวบก. [ ดู บัวบก (๑) ].

(หฺนอก-) น. ผักชีล้อม. (ดู ชีล้อม ที่ ชี ๒).

(หฺนอง) น. แอ่งนํ้า.

(หฺนอง) น. นํ้าเลือดเสียกลายเป็นสีขาวข้นที่คั่งอยู่ในแผลและฝี, น้ำหนอง ก็ว่า.

น. ชื่อกามโรคชนิดหนึ่ง เกิดหนองมีเชื้อในช่องปัสสาวะ.

(หฺนอง–) น. ชื่อมะม่วงพันธุ์หนึ่งของชนิด Mangifera indicaL. รสมัน มีถิ่นกำเนิดจากอำเภอหนองแซง จังหวัดสระบุรี.

(หฺนอน) น. ชื่อตัวอ่อนของแมลงหลายชนิดเมื่อฟักออกจากไข่ มีลักษณะอ่อนนุ่ม ลำตัวเป็นปล้อง มีรูปร่างหลายแบบ ส่วนใหญ่เป็นรูปทรงกระบอก มีขาหรือไม่มีขา เคลื่อนที่โดยการเดินหรือคืบคลาน.

ดู กระทู้ ๓.

ดู กระสือ ๓.

น. ชื่อหนอนผีเสื้อกลางคืนหลายชนิด หลายสกุล หลายวงศ์ อันดับ Lepidoptera ซึ่งเจาะกินเข้าไปในลำต้นพืช วงศ์ Gramineae เช่น ข้าว อ้อย ข้าวโพด ทำให้ตายหรือเจริญเติบโตไม่สมบูรณ์ เช่น หนอนกอสีครีม [ Scirpophaga incertulas (Walker) ] เจาะลำต้นข้าว ทำให้ข้าวไม่ออกรวงหรือเมล็ดลีบ เรียกว่า ข้าวหัวหงอก, หนอนกออ้อย (Chilo infuscatellus Snellen) เจาะลำต้นอ้อย ทั้ง ๒ ชนิดอยู่ในวงศ์ Pyralidae, หนอนกอสีชมพู [ Sesamia inferens (Walker) ] วงศ์ Noctuidae เจาะลำต้นข้าวโพด.

น. ฝ่ายตรงข้ามที่เข้ามาทำทีเป็นพวกเพื่อบ่อนทำลาย.

ดู ขยอก ๑.

ชื่อหนอนผีเสื้อหลายชนิดในสกุล Cnaphalocrocisและ Marasmia วงศ์ Pyralidae ตัวหนอนใสสีเขียวอ่อน หัวสีน้ำตาล ม้วนใบข้าวตามยาวเป็นที่อยู่แล้วกัดกินผิวใบอยู่ภายใน ทุกชนิดเป็นศัตรูข้าว ชนิดที่พบมากที่สุด ได้แก่ ชนิด C. medinalis (Guenée) ตัวหนอนยาวประมาณ ๑๒ มิลลิเมตร, หนอนห่อใบข้าว ก็เรียก.

ดู โสน ๒.

น. คนที่ชอบหมกมุ่นอยู่กับการอ่านหนังสือ.

ดู หนอนม้วนใบข้าว.

(หฺนอน) น. ชื่อสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลังที่มีลำตัวยาวอ่อนนุ่ม ไม่มีรยางค์.

ดู ตัวจี๊ด.

(หฺนอนพะยาด) น. พยาธิตัวกลม.

น. ชื่อพรรณไม้ ๒ ชนิดในสกุล Stemona วงศ์ Stemonaceae คือ ชนิด S. collinsiae Craib เป็นไม้เถาล้มลุก, กะเพียดช้าง หรือ ปงช้าง ก็เรียก

และชนิด S. tuberosa Lour. เป็นไม้ล้มลุก ต้นตั้งตรง ขึ้นเป็นกอเตี้ย, กะเพียด หรือ กะเพียดหนู ก็เรียก, ทั้ง ๒ ชนิดนี้มีรากอวบคล้ายรากกระชาย ใช้เป็นยาฆ่าแมลงและทำยาพอกแผลกำจัดหนอน. (๒) ชื่อไม้เถาล้มลุกชนิด Clitoria hanceana Hemsl. ในวงศ์ Leguminosae รากคล้าย ๒ ชนิดแรก ดอกสีขาว.

ดู เพรียง ๓.

(เหฺนอะ-) ว. มีลักษณะเหนียวติดมือ เช่น ข้าวติดมือเหนียวเหนอะหนะ, โดยปริยายหมายถึงอาการที่มีลักษณะคล้ายคลึงเช่นนั้น เช่น เหงื่อไหลจนรู้สึกว่าตัวเหนียวเหนอะหนะไปหมด.

ว. มีเลือดและหนองปนกันอยู่ข้างใน เช่น ฝีอมเลือดอมหนอง.

ก. กลัดหนอง, มีหนองคั่งอยู่.

อ. คำที่เปล่งออกมาเพื่อแสดงความรำพึงในเวลาดีใจหรือเสียใจ.

กลัด เช่น กรมหนอง. [ ข. กฺรุ&npsp;ํ (กฺรม) ว่า ลำบาก เช่น กฺรุ&npsp;ํจิต = ลำบากใจ ], ตรม ก็ว่า.

น. ชื่อไม้นํ้าชนิด Neptunia oleracea Lour. ในวงศ์ Leguminosae ขึ้นลอยอยู่ในนํ้า ลำต้นอ่อนอุ้มน้ำ มีปลอกเป็นปุยขาว ๆ เป็นทุ่น เรียกว่า นม ใบย่อยเล็กเมื่อถูกสัมผัสก็หุบราบไป ดอกสีเหลืองเล็กออกชิดกันเป็นช่อกลม ลำต้นและใบใช้เป็นอาหารได้, พายัพเรียก ผักหนอง, คำสุภาพเรียกว่า ผักรู้นอน.

ก. อาการที่คืบไปทีละน้อย เช่น ค่อย ๆ กระดิบไป ว่ายนํ้ากระดิบ ๆ หนอนกระดิบ ๆ ไป, นิยมใช้เข้าคู่กับคำ กระดุบ เป็น กระดุบกระดิบ.

ก. อาการที่ค่อย ๆ คืบไปอย่างหนอน.

น. ชื่อหนอนผีเสื้อกลางคืนหลายชนิดหลายสกุล ในวงศ์ Noctuidae ลำตัวรูปทรงกระบอก ยาว ๓-๔ เซนติเมตร ผิวเป็นมัน มีขนตามลำตัวน้อย ส่วนใหญ่สีน้ำตาลคลํ้า ทางด้านท้องสีอ่อนกว่า มักมีแถบหรือเส้นสีต่าง ๆ เช่น สีส้มอมนํ้าตาล เหลืองอมขาว พาดตามยาวที่สันหลังและข้างลำตัว มีขาจริง ๓ คู่ ขาเทียม ๕ คู่ กินพืช โดยมักกัดต้นพืชให้ขาดออกจากกัน ทำให้เหลือแต่ตอโผล่เหนือพื้นดิน มองคล้ายกระทู้หรือซอไม้ไผ่ที่ปักเป็นหลัก ชนิดที่รู้จักกันทั่วไป เช่น หนอนกระทู้ควายพระอินทร์หรือหนอนกระทู้คอรวง [ Mythimna separate (Walker) ] ทำลายต้นข้าว, หนอนกระทู้ผัก [ Spodoptera litura (fabricius) ] ที่กัดกินพืชผัก.

น. หญ้าที่ซับซ้อนกันอยู่ในที่ลุ่มหรือในหนอง เช่น ตัดกระบิในหนองเป็นสองหน (ไกรทอง).