| กระทู้ ๓ | น. ชื่อหนอนผีเสื้อกลางคืนหลายชนิดหลายสกุล ในวงศ์ Noctuidae ลำตัวรูปทรงกระบอก ยาว ๓-๔ เซนติเมตร ผิวเป็นมัน มีขนตามลำตัวน้อย ส่วนใหญ่สีน้ำตาลคลํ้า ทางด้านท้องสีอ่อนกว่า มักมีแถบหรือเส้นสีต่าง ๆ เช่น สีส้มอมนํ้าตาล เหลืองอมขาว พาดตามยาวที่สันหลังและข้างลำตัว มีขาจริง ๓ คู่ ขาเทียม ๕ คู่ กินพืช โดยมักกัดต้นพืชให้ขาดออกจากกัน ทำให้เหลือแต่ตอโผล่เหนือพื้นดิน มองคล้ายกระทู้หรือซอไม้ไผ่ที่ปักเป็นหลัก ชนิดที่รู้จักกันทั่วไป เช่น หนอนกระทู้ควายพระอินทร์หรือหนอนกระทู้คอรวง [ <i> Mythimna separate</i> (Walker) ] ทำลายต้นข้าว, หนอนกระทู้ผัก [ <i> Spodoptera litura</i> (fabricius) ] ที่กัดกินพืชผัก. |
| กล้า ๑ | (กฺล้า) น. ต้นข้าวอ่อนที่เพาะจากข้าวเปลือกสำหรับย้ายไปปลูกที่อื่น, โดยอนุโลมเรียกพืชที่เพาะไว้สำหรับย้ายไปปลูกในที่อื่น ว่า กล้า เช่น กล้าพริก กล้ามะเขือ. |
| ข้าวกล้า | น. ต้นข้าวอ่อนที่เพาะจากข้าวเปลือกสำหรับย้ายไปปลูกที่อื่น, กล้า ก็เรียก. |
| ข้าวต้อง | น. ต้นข้าวในนาที่โศกใบเหลืองไป ซึ่งถือกันว่าถูกผีกระทำ. |
| ข้าวละมาน | น. ชื่อไม้ล้มลุกชนิด <i> Oryza minuta</i> J. Presl et C. Presl ในวงศ์ Gramineae เป็นข้าวป่าชนิดหนึ่ง มักขึ้นแซมต้นข้าว, หญ้าละมาน ก็เรียก. |
| ขึ้นน้ำ | ก. โตตามน้ำที่สูงขึ้น, ใช้แก่ต้นข้าวหรือบัวสาย. |
| เดือย ๒ | น. ชื่อไม้ล้มลุกชนิด <i> Coix lachrymal-jobi</i> L. ในวงศ์ Gramineae ลำต้นและใบคล้ายต้นข้าวโพด แต่ใบสั้นกว่า ผลกลมหรือยาวรี สีขาว เหลือง หรือนํ้าเงิน พันธุ์ที่เปลือกหุ้มอ่อนใช้ทำเป็นอาหารและเหล้า พันธุ์ที่เปลือกหุ้มแข็ง เรียก เดือยหิน ใช้ทำเครื่องประดับ. |
| ต้น ๑ | น. ลำของต้นไม้, เป็นชื่อรวมทั่วไปของต้นไม้และพืชผักต่าง ๆ เช่น ต้นมะขาม ต้นสัก ต้นหญ้า ต้นผักชี ต้นข้าว, ลักษณนามว่า ต้น เช่น มะม่วงต้นหนึ่ง ผักชี ๒ ต้น. |
| ต้อง | น. เรียกต้นข้าวในนาที่โศกใบเหลืองไป ซึ่งถือกันว่าถูกผีกระทำ ว่า ข้าวต้อง. |
| ตั้ง | ก. ชูตัว, ชูตัวหรือทำให้ทรงตัวในลักษณะที่ไม่ใช่นอนหรือล้ม, เช่น ขนตั้งชัน ต้นข้าวเอนแล้วกลับตั้งขึ้น ตั้งขวด ตั้งตุ๊กตา |
| ทอดรวง | ก. ออกรวง (ใช้แก่ต้นข้าว). |
| นาบข้าว | ก. เอาไม้ยาวกดต้นข้าวที่มีรวงแก่แล้วให้ราบลงเพื่อสะดวกในการเกี่ยวข้าว. |
| พลูต้น | (พฺลู-) น. ต้นข่าต้น. <i> (ดู ข่าต้น)</i>. |
| ฟ่อน | น. หญ้าหรือต้นข้าวจำนวนมากที่เอามารวมกันเป็นมัดใหญ่ ๆ. |
| ฟาง ๑ | น. ต้นข้าวที่เกี่ยว นวด หรือฟาดเอาเมล็ดออกแล้ว. |
| ลูกข้าว | น. รวงข้าวที่เกิดออกจากตอต้นข้าวที่เกี่ยวแล้ว. |
| สำลัก | แช่จมอยู่ในนํ้านาน ๆ เช่น ผักบุ้งสำลักนํ้า ต้นข้าวสำลักนํ้า. |
| หนอนกอ | น. ชื่อหนอนผีเสื้อกลางคืนหลายชนิด หลายสกุล หลายวงศ์ อันดับ Lepidoptera ซึ่งเจาะกินเข้าไปในลำต้นพืช วงศ์ Gramineae เช่น ข้าว อ้อย ข้าวโพด ทำให้ตายหรือเจริญเติบโตไม่สมบูรณ์ เช่น หนอนกอสีครีม [ <i>Scirpophaga incertulas</i> (Walker) ] เจาะลำต้นข้าว ทำให้ข้าวไม่ออกรวงหรือเมล็ดลีบ เรียกว่า ข้าวหัวหงอก, หนอนกออ้อย (<i>Chilo infuscatellus</i> Snellen) เจาะลำต้นอ้อย ทั้ง ๒ ชนิดอยู่ในวงศ์ Pyralidae, หนอนกอสีชมพู [ <i>Sesamia inferens</i> (Walker) ] วงศ์ Noctuidae เจาะลำต้นข้าวโพด. |
| หล่า | น. ชื่อแมลงพวกมวนชนิด <i>Scotinophara coarctata</i> Fabricius ในวงศ์ Pentatomidae ลำตัวยาว ๗-๘ มิลลิเมตร รูปร่างคล้ายโล่ สีน้ำตาล เป็นแมลงศัตรูของข้าวโดยดูดกินน้ำเลี้ยงบริเวณโคนต้นข้าว ถ้าระบาดมากทำให้ต้นข้าวแห้งตายได้. |
