(กัน, กันนะ-) น. หู, ใบหู, กลอนใช้เป็น กรรณา ก็มี เช่น กรรณาคือกลีบกาญจ- นปัทม์ (สมุทรโฆษ), ราชาศัพท์ใช้ว่า พระกรรณ.
(กันนะ-) น. หูทั้ง ๒ ข้าง เช่น ในพระกรรณยุคลท่านนั้น (ม. คำหลวง มหาราช).
(กัน-) น. ดอกไม้ เช่น ดุจบัวอันบานชู กชกรรณิกามาศ (สมุทรโฆษ).
น. ชื่อไม้ต้นขนาดเล็กชนิด Nyctanthes arbortristis L. ในวงศ์ Oleaceae ใบคาย ดอกหอม กลีบดอกสีขาว หลอดดอกสีแสด ใช้ย้อมผ้า, เขียนเป็น กณิการ์ หรือ กรณิการ์ ก็มี.
(กาละกันนี, กานละกันนี, กาละกินี, กานละกินี) น. เสนียดจัญไร, ลักษณะที่เป็นอัปมงคล.
(อัดทะกัน) น. “ครึ่งเส้นผ่าศูนย์กลาง” คือ รัศมีของวงกลม.
(กด, กดชะ-) น. ดอกบัว เช่น ดุจบัวอันบานชู กชกรรณิกามาศ (สมุทรโฆษ), โดยมากใช้เข้าคู่กับคำ กร เป็น กรกช เช่น กรกชชุลีคัล (อิเหนาคำฉันท์).
น. ไม้กรรณิการ์ เช่น งามดั่งดอกกณิการ์กาญจนสุหร่ายรดเบิกบานน่าชมเชย (ม. ร่ายยาว ทานกัณฑ์).
ว. อ่อน, งาม, หวาน, ไพเราะ, เช่น กรรณาคือกลีบกมลโก- มลกามแกล้งผจง (สมุทรโฆษ).
(จะหฺริก) น. ต้นจิก เช่น จริกโจรตพยงผกากรรณก็มี (ม. คำหลวง มหาพน).
แทน เช่น ว่าต่าง แก้ต่าง ดูต่างหน้า ต่างพระเนตรพระกรรณ
ก. รัด, ผูก, เช่น กรรณบันกวดพู่แก้ว (ม. คำหลวง ทานกัณฑ์).
ก. แตกบิ่นไปเล็กน้อย, อาการที่ของเป็นปุ่มเป็นแง่แตกบิ่นไปเล็กน้อย, เช่น พระกรรณพระพุทธรูปลิไปข้างหนึ่ง ขอบถ้วยลิไปนิดหนึ่ง.
น. เรียกดาวเฉพาะ ๘ ดวง คือ อาทิตย์ (ประจําทิศอีสาน ใช้เลข ๑ แทน) จันทร์ (ประจําทิศบูรพา ใช้เลข ๒ แทน) อังคาร (ประจําทิศอาคเนย์ ใช้เลข ๓ แทน) พุธ (ประจําทิศทักษิณ ใช้เลข ๔ แทน) เสาร์ (ประจําทิศหรดี ใช้เลข ๗ แทน) พฤหัสบดี (ประจําทิศประจิม ใช้เลข ๕ แทน) ราหู (ประจําทิศพายัพ ใช้เลข ๘ แทน) และศุกร์ (ประจําทิศอุดร ใช้เลข ๖ แทน) เขียนเป็นแผนภูมิดังนี้
ว่า ทักษา, ถ้าเกิดวันใด ก็ถือวันนั้นเป็นบริวาร แล้วนับเวียนขวาไปตามทิศทั้ง ๘ เช่น เกิดวันอาทิตย์ อาทิตย์เป็นบริวาร จันทร์เป็นอายุ อังคารเป็นเดช พุธเป็นศรี เสาร์เป็นมูละ พฤหัสบดีเป็นอุตสาหะ ราหูเป็นมนตรี และศุกร์เป็นกาลกรรณี.