| ไม้ล้มลุก ๑ | น. ไม้ ๒ ขาสำหรับกว้านของหนักขึ้นไปไว้บนที่สูง เช่น เอาไม้ล้มลุกกว้านพระบรมโกศขึ้นบนเกริน. |
| ไม้ล้มลุก ๒ | น.พืชที่ไม่มีเนื้อไม้ มีอายุปีเดียวหรือหลายปี. |
| กก ๓ | น. ชื่อไม้ล้มลุกในวงศ์ Cyperaceae เกิดในที่ชื้นแฉะ ชนิดลำต้นกลมใช้ทอหรือสานเสื่อ เรียกว่า กกกลมหรือกกเสื่อ (<i> Cyperus corymbosus</i> Rottb.) ที่ลำต้นเป็นสามเหลี่ยม เช่น กกลังกา (<i> C. involucratus</i> Rottb.) กกสามเหลี่ยม [ <i> Actinoscirpus grossus</i> (L. f.) Goetgh. et D.A. Simpson ] กกขนากหรือกกกระหนาก (<i> C. difformis</i> L.). |
| กกช้าง | น. ชื่อไม้ล้มลุกชนิด <i> Typha angustifolia</i> L. ในวงศ์ Typhaceae ขึ้นในนํ้า ช่อดอกคล้ายธูปขนาดใหญ่, กกธูป ธูปฤๅษี ปรือ หรือ เฟื้อ ก็เรียก. |
| กบ ๕ | ชื่อไม้ล้มลุกมีหัวชนิดหนึ่งในสกุล <i> Geodorum</i> วงศ์ Orchidaceae หัวมีลักษณะเหมือนกบ เชื่อกันว่าใช้ในทางอยู่ยงคงกระพันได้, ข้าวอังกุลี ก็เรียก. |
| กระจูด | น. ชื่อไม้ล้มลุกชนิด <i> Lepironia articulata</i> (Retz.) Domin ในวงศ์ Cyperaceae ลำต้นกลม ภายในกลวง และมีเยื่ออ่อนหยุ่นคั่นเป็นข้อ ๆ ใช้สานเสื่อหรือกระสอบ. |
| กระเจา | น. ชื่อไม้ล้มลุกหลายชนิดในสกุล <i> Corchorus</i>วงศ์ Tiliaceae ขึ้นอยู่ในที่ลุ่ม เปลือกต้นเหนียว เมื่อลอกออกแล้ว เรียกว่า ปอ เช่น ปอกระเจาฝักกลม (<i> C. capsularis</i> L.) ผลป้อม เปลือกย่นเป็นตุ่ม ๆ ใบใช้เป็นอาหารได้, พายัพเรียก เส้ง, และปอกระเจาฝักยาว (<i> C. olitorius</i> L.) ฝักยาวเรียวมีสันตามยาว, เมล็ดของปอทั้ง ๒ ชนิดนี้มีพิษ ปอใช้ทำกระสอบ. |
| กระเจี๊ยบ | น. ชื่อไม้ล้มลุกชนิด <i> Abelmoschus</i><i> esculentus</i> (L.) Moench ในวงศ์ Malvaceae ผลสีเขียว ยาวประมาณ ๑๒ เซนติเมตร ใช้เป็นผัก, กระเจี๊ยบมอญ มะเขือทวาย หรือ มะเขือมอญ ก็เรียก. |
| กระเจี๊ยบเปรี้ยว | น. ชื่อไม้ล้มลุกชนิด <i> Hibiscus sabdariffa</i> L. ในวงศ์ Malvaceae เปลือกต้นมีปอเหนียวทนทาน ผลสีแดง กลีบเลี้ยงใช้ทำแยม, กระเจี๊ยบแดง ก็เรียก, พายัพเรียก เกงเขง หรือ เกงเคง. |
| กระเจียว | น. ชื่อไม้ล้มลุกชนิด <i> Curcuma sessilis</i> Gage ในวงศ์ Zingiberaceae ลักษณะคล้ายต้นกระชาย มีหัวใต้ดิน ขณะออกดอกไม่มีใบ ช่อดอกเป็นช่อตั้ง รูปคล้ายทรงกระบอก ดอกสีขาว อยู่ระหว่างกาบสีขาวปลายสีม่วง ใช้ประกอบอาหารได้, พายัพเรียก อาวแดง. |
| กระโฉม | น. ชื่อไม้ล้มลุกชนิด<i> Limnophila rugosa</i> (Roth) Merr. ในวงศ์ Scrophulariaceae ชอบขึ้นในที่ชื้นแฉะ ลำต้นและกิ่งอวบน้ำ สีม่วง ใบรูปไข่ ค่อนข้างหนา ด้านล่างมีขน ขอบหยักห่าง ๆ ก้านใบแบน ๆ โคนก้านโอบกิ่งหรือลำต้น ดอกเล็ก ๆ สีม่วงแกมชมพู กลางเหลือง ออกเป็นกระจุกที่ง่ามใบหรือปลายกิ่ง ทุกส่วนของไม้นี้มีกลิ่นหอม ใช้เป็นอาหาร และใช้ทำยาได้, ผักโฉม ก็เรียก เช่น ผักโฉมชื่อเพราะพร้อง เป็นโฉมน้องฤๅโฉมไหน (เห่เรือ). |
| กระชับ ๑ | น. ชื่อไม้ล้มลุกชนิด <i> Xanthium indicum</i> K. Koenig ex Roxb. ในวงศ์ Compositae มักขึ้นเป็นวัชพืชในทุ่งนาและริมนํ้า ลำต้นและใบคาย ใบมนเว้า ขอบจัก โคนใบแหลม ดอกเล็กรวมเป็นกระจุกแน่น ผลรี ยาวประมาณ ๑ เซนติเมตร มีหนามปลายงอทั่วทั้งผล รากหอมอ่อน ๆ ใช้อบผ้าได้ บางส่วนของไม้นี้ใช้เป็นยาได้ แต่ทั้งต้นเป็นพิษต่อปศุสัตว์, ขี้ครอก หรือ ขี้อ้น ก็เรียก. |
| กระชาย | น. ชื่อไม้ล้มลุกชนิด <i> Boesenbergia rotunda</i> (L.) Mansf. ในวงศ์ Zingiberaceae สูงประมาณ ๖๐ เซนติเมตร มีลำต้นอยู่ใต้ดินเป็นหัวกลม ๆ มีรากสะสมอาหาร ซึ่งเรียวยาว อวบนํ้า ออกเป็นกระจุก ใช้เป็นผักและเป็นเครื่องปรุงประกอบอาหาร, พายัพเรียก กะแอน หรือ ละแอน. |
| กระดาด | น. ชื่อไม้ล้มลุกชนิด<i> Alocasia</i> <i> macrorrhizos</i> (L.) G. Don ในวงศ์ Araceae มีหัวใต้ดิน ต้นคล้ายบอนหรือเผือกแต่ใบมีขนาดใหญ่กว่า ก้านใบตอนล่างเป็นกาบสีเขียว ทั้งต้นใช้ทำยา หัวทำให้สุกแล้วกินได้, กระดาดขาว ปึมปื้อ เผือกกะลา หรือ เผือกโทป้าด ก็เรียก. |
| กระดาดดำ | น. ชื่อไม้ล้มลุกชนิด <i> Xanthosoma</i> <i> nigrum</i> (Vell.) Mansf. ในวงศ์ Araceae ลักษณะคล้ายกระดาด [ <i> Alocasia macrorrhizos</i> (L.) G. Don ] ใบสีเขียวเข้มหรือม่วง โคนใบเว้าลึกคล้ายหัวลูกศร หัว ใบ และก้านกินได้. |
| กระดาดแดง | น. ชื่อไม้ล้มลุกชนิด <i> Alocasia indica</i> Schott var. <i> metallica</i> Schott ในวงศ์ Araceae โคนใบเว้าลึกและห่างไม่มาก ก้านใบสีม่วงแดง กาบหุ้มช่อดอกด้านในสีเหลืองหรือม่วงแดง ใช้ทำยาได้. |
| กระต่ายจาม | น. ชื่อไม้ล้มลุกชนิด <i> Centipeda minima</i> (L.) A. Braun et Asch. ในวงศ์ Compositae ขึ้นตามพื้นที่ลุ่มตํ่า แฉะ ต้นเตี้ยติดดินคล้ายต้นผักเบี้ย ใบเล็กเว้าข้างทั้ง ๒ ด้าน ปลายใบแหลมคล้ายสามง่าม ใบมีกลิ่นเหม็น ใช้ทำยาได้ แต่เป็นพิษต่อปศุสัตว์, กระต่ายจันทร์ สาบแร้ง หญ้ากระจาม หญ้าจาม หรือ เหมือดโลด ก็เรียก. |
| กระทืบยอบ | น. ชื่อไม้ล้มลุก ๓ ชนิด คือ <i> Biophytum adiantoides</i> Wight ex Edgew. et Hook. f., <i> B. petersianum</i> Klotzsch และ<i> B. sensitivum</i> (L.) DC. ในวงศ์ Oxalidaceae ต้นเล็ก ๆ ใบคล้ายใบผักกระเฉด เมื่อถูกกระเทือนหุบได้ ดอกสีเหลือง, กระทืบยอด ก็เรียก. |
| กระเทียม | น. ชื่อไม้ล้มลุกชนิด <i> Allium sativum</i> L. ในวงศ์ Alliaceae คล้ายต้นหอม หัวเป็นกลีบ ๆ เมื่อแห้งสีขาว กลิ่นฉุน รสเผ็ดร้อน ใช้ปรุงอาหาร, พายัพเรียก หอมเตียม, อีสานเรียก หอมขาว, ปักษ์ใต้เรียก เทียม. |
| กระวาน ๑ | น. ชื่อไม้ล้มลุกชนิด <i> Amomum</i><i> testaceum</i> Ridl. ในวงศ์ Zingiberaceae ชอบขึ้นในป่าดิบชื้นตามภูมิประเทศที่เป็นเขาทางจันทบุรีและตราด ผลค่อนข้างกลม สีนวล มี ๓ พู มีกลิ่นหอมฉุน ใช้ปรุงอาหารและทำยา. |
| กระวานเทศ | น. ชื่อไม้ล้มลุกชนิด <i> Elettaria</i><i> cardamomum</i> (L.) Maton ในวงศ์ Zingiberaceae มาจากประเทศอินเดียตอนใต้ ผลรูปกระสวยหรือรูปไข่ปลายแหลม สีนวล มี ๓ พู กลิ่นหอมฉุน, เอลา ลูกเอ็ล หรือ ลูกเอ็น ก็เรียก. |
| กระสัง ๑ | น. ชื่อไม้ล้มลุกชนิด <i> Piperomia pellucida</i> (L.) Humb. Bonpl. et Kunth ในวงศ์ Piperaceae ขึ้นอยู่ทั่วไปตามที่ชื้น ลำต้นอวบนํ้า. |
| กระหนกนารี | น. ชื่อไม้ล้มลุกชนิด <i> Cercestis mirabilis</i> (N. E. Br.) Bogner ในวงศ์ Araceae ต้นมีไหลเลื้อยเหนือพื้นดินแยกออกไปเป็นต้นใหม่ได้ ใบคล้ายใบบอนสี มีลายขาวตามเส้นใบ, กระหนกกินรี กระหนกนฤมิต บอนลายกระหนก หรือ แม้นเขียน ก็เรียก. |
| กล้วย ๑ | (กฺล้วย) น. ชื่อไม้ล้มลุกหลายปีในสกุล <i> Musa</i> วงศ์ Musaceae จัดแยกออกได้เป็น ๒ จำพวก จำพวกที่แตกหน่อเป็นกอ ผลสุกเนื้อนุ่ม กินได้ มีหลายชนิดและหลายพันธุ์ เช่น กล้วยนํ้าว้า กล้วยไข่ กล้วยหอม บางชนิดผลสุกเนื้อแข็ง มักเผา ต้ม หรือเชื่อมกิน เช่น กล้วยกล้าย กล้วยหักมุก, จำพวกที่ไม่แตกหน่อเป็นกอ ขยายพันธุ์ด้วยเมล็ด ใบประดับไม่ร่วง เช่น กล้วยนวล กล้วยผา. |
| กะทือ | น. ชื่อไม้ล้มลุกชนิด <i> Zingiber zerumbet</i> (L.) Roscoe ex Sm. ในวงศ์ Zingiberaceae ดอกสีเหลือง ผลกลมสีแดง เหง้าสีเหลืองอ่อน กลิ่นหอม ใช้ทำยาได้ เมื่ออ่อนใช้ปรุงอาหาร ช่อดอกอ่อนใช้เป็นผัก. |
| กะแท่ง | น. ชื่อไม้ล้มลุกในสกุล <i> Amorphophallus</i> วงศ์ Araceae ต้นเล็กราวเท่านิ้วมือ เวลาออกดอกไม่มีใบ ก้านช่อดอกอ่อน ๆ ใช้แกงได้, พายัพเรียก ดอกก้าน. |
| กะเพรา | (-เพฺรา) น. ชื่อไม้ล้มลุกชนิด <i> Ocimum</i><i> tenuiflorum</i> L. ในวงศ์ Labiatae กลิ่นฉุน ใช้ปรุงอาหาร พันธุ์ที่กิ่งและก้านใบสีเขียวอมแดงเรียก กะเพราแดง ใช้ทำยาได้. |
| กะเม็ง | น. ชื่อไม้ล้มลุกขนาดเล็กชนิด <i> Eclipta prostrata</i> L. ในวงศ์ Compositae ขึ้นอยู่ทั่วไป ลำต้นสีม่วงคลํ้า ใบเขียวมีขนคาย ดอกสีขาว ใช้ทำยาได้, กะเม็งตัวเมีย หรือ คัดเม็ง ก็เรียก. |
| กะเม็งตัวผู้ | น. ชื่อไม้ล้มลุกชนิด <i> Wedelia chinensis</i> (Osbeck) Merr. ในวงศ์ Compositae ชอบขึ้นในที่ชื้นแฉะ ทอดลำต้นและออกรากตอนโคน ใบคาย ดอกสีเหลือง ใช้ทำยาได้. |
| กะลา ๒ | น. ชื่อไม้ล้มลุกชนิด <i> Etlingera elatior</i> (Jack) R. M. Sm. ในวงศ์ Zingiberaceae ต้นคล้ายข่า สูง ๓-๔ เมตร ช่อดอกคล้ายบัวตูมแต่กลีบแข็ง สีชมพูหรือแดง มีดอกเล็ก ๆ แน่นเป็นกระจุกอยู่ภายใน ก้านช่อดอกผุดขึ้นจากดินและยาวได้ถึง ๑ เมตร หน่อและดอกอ่อนใช้เป็นอาหาร, กาหลา หรือ ดาหลา ก็เรียก, ปักษ์ใต้บางจังหวัดเรียก ปุดกะลา. |
| กะหล่ำ | น. ชื่อไม้ล้มลุกชนิด <i> Brassica oleracea</i> L. ในวงศ์ Cruciferae มีหลายพันธุ์ เช่น กะหลํ่าปลีหรือกะหลํ่าใบ (<i> B. oleracea</i> L. var. <i> capitata</i>L.) กะหลํ่าดอกหรือกะหลํ่าต้น (<i> B. oleracea</i> L. var. <i> botrytis</i> L.) กะหลํ่าดาวหรือกะหลํ่าหัวลำต้น [ <i> B</i>. <i> oleracea</i> L. var. <i> gemmifera</i> (DC.) Thell. ] และกะหลํ่าปม (<i> B</i>. <i> oleracea</i> L. var. <i> gongylodes</i> L<i> </i>.)<i> </i>. |
| กัญชา | (กัน-) น. ชื่อไม้ล้มลุกชนิด <i> Cannabis sativa</i> L. ในวงศ์ Cannabaceae ใบมนแฉกลึกเข้าไปทางก้านหลายแฉก ดอกสีเขียว ช่อดอกเพศผู้และช่อดอกเพศเมียอยู่ต่างต้นกัน ใบและช่อดอกเพศเมียที่แห้งเรียก กะหลี่กัญชา ใช้สูบปนกับยาสูบ มีสรรพคุณทำให้มึนเมา เปลือกลำต้นใช้ทำเชือกป่าน และทอผ้า. |
| กับแก้ ๑ | น. ชื่อไม้ล้มลุกไร้ดอกชนิด <i> Selaginella</i><i> argentea</i> (Wall. ex Hook. et Grev.) Spring ในวงศ์ Selaginellaceae ใช้ทำยาได้ ใบอ่อนใช้เป็นผัก, พ่อค้าตีเมีย ก็เรียก. |
| กาด ๑ | น. ชื่อไม้ล้มลุกหลายชนิด หลายสกุล หลายวงศ์ บางชนิดใช้ใบ บางชนิดใช้หัวเป็นผัก เช่น ผักกาดกวางตุ้ง (<i> Brassica chinensis</i> L.) ผักกาดขมหรือผักกาดเขียว (<i> B. juncea</i> Czern. et Coss.) ผักกาดขาวหรือแป๊ะช่าย (<i> B. chinensis</i> L. var. <i> pekinensis</i> Rupr.) ผักกาดหัวหรือไช้เท้า (<i> Raphanus sativus</i> L.) ในวงศ์ Cruciferae, ผักกาดหอม (<i> Lactuca sativa</i> L.) ในวงศ์ Compositae, ผักเหล่านี้เป็นพรรณไม้ที่นำเข้ามาปลูกเพื่อเป็นอาหาร. |
| ก้ามปูหลุด | น. ชื่อไม้ล้มลุกชนิด <i> Tradescantia</i><i> zebrina</i> Hort ex Bosse ในวงศ์ Commelinaceae ลำต้นเรียว และเป็นปล้อง ๆ เลื้อยไปตามดิน ใบสีเขียวหม่น ใบด้านบนมีแถบสีเทาคาดตามยาว ด้านล่างสีม่วงแดง ดอกสีชมพู. |
| การบูรป่า | น. ชื่อไม้ล้มลุกชนิด<i> Adenosma indiana</i> (Lour.) Merr. ในวงศ์ Scrophulariaceae ขึ้นตามป่าเต็งรัง ต้นสูงประมาณ ๓๐ เซนติเมตร ใบเดี่ยวออกตรงข้ามกัน ขอบใบจักถี่ ใบมีกลิ่นคล้ายกลิ่นใบกะเพรา โหระพา แต่อ่อนกว่า ดอกเล็กสีม่วง ออกเป็นช่อเรียวยาวตามง่ามใบและที่ปลายยอด, กระต่ายจาม ข้าวคำ หรือ พริกกระต่าย ก็เรียก. |
| กุยช่าย | น. ชื่อไม้ล้มลุกชนิด <i> Allium tuberosum</i> Roxb. ในวงศ์ Alliaceae คล้ายต้นหอมหรือกระเทียม ใบแบน กลิ่นฉุน กินได้ นำเข้ามาปลูกเพื่อเป็นอาหาร, พายัพเรียก หอมแป้น. |
| เก๊กฮวย | น. ชื่อไม้ล้มลุก ๒ ชนิดในสกุล <i> Chrysanthemum</i> วงศ์ Compositae ได้แก่ ชนิด <i> C. indicum</i> L. ดอกเล็ก สีเหลือง กลิ่นหอม, เบญจมาศสวน ก็เรียก, และชนิด <i> C. morifolium</i> Ramat. พันธุ์ดอกเล็ก สีขาว กลิ่นหอม, เบญจมาศหนู ก็เรียก, ทั้ง ๒ ชนิดใช้ดอกตากแห้งชงหรือต้มกับนํ้าตาล ใช้ดื่มแก้กระหาย. |
| โกฐกระดูก | น. ชื่อเรียกเหง้าแห้งของไม้ล้มลุกชนิด <i> Saussurea lappa</i> C. B. Clarke ในวงศ์ Compositae. |
| โกฐกักกรา | น. ชื่อเรียกรากแห้งของไม้ล้มลุกชนิด <i> Anacyclus pyrethrum</i> (L.) DC. ในวงศ์ Compositae. |
| โกฐก้านพร้าว | น. ชื่อเรียกรากแห้งของไม้ล้มลุกชนิด <i> Picrorhiza kurroa</i> Royle ex Benth. ในวงศ์ Scrophulariaceae, โกฐก้านมะพร้าว ก็เรียก. |
| โกฐเขมา | (-ขะเหฺมา) น. ชื่อเรียกเหง้าและรากแห้งของไม้ล้มลุกหลายชนิดในสกุล <i> Atractylodes</i> วงศ์ Compositae เช่น ชนิด <i> A. lancea</i> (Thunb.) Dc., โกฐหอม ก็เรียก. |
| โกฐชฎามังษี, โกฐชฎามังสี | น. ชื่อเรียกรากแห้งของไม้ล้มลุกชนิด <i> Nardostachys</i> <i> jatamansi</i> DC. ในวงศ์ Valerianaceae. |
| โกฐเชียง | น. ชื่อเรียกเหง้าและรากแห้งของไม้ล้มลุกชนิด <i> Angelica sinensis</i> (Oliv.) Diels และชนิด <i> Livisticum officinale</i> W. D. J. Koch. ในวงศ์ Umbelliferae. |
| โกฐสอ | น. ชื่อเรียกรากแห้งของไม้ล้มลุกหลายชนิดในสกุล <i> Angelica</i> วงศ์ Umbelliferae เช่น ชนิด <i> A. sylvestris</i> L., <i> A. glabra</i> Makino. |
| โกฐหัวบัว | น. ชื่อเรียกเหง้า ราก ใบ และดอกแห้งของไม้ล้มลุก ๓ ชนิด ในวงศ์ Umbelliferae คือ ชนิด <i> Cnidium officinale</i> Makino, <i> Conioselinum univittatum</i> Turcz. ex H. Karsten et Kirilow และ <i> Ligusticum striatum</i> DC. |
| ขม ๒ | น. ชื่อไม้ล้มลุกในสกุล <i> Amaranthus</i> วงศ์ Amaranthaceae มีหลายชนิด เช่น ผักขมหนาม (<i> A. spinosus</i> L.) ลำต้นมีหนาม ใช้ทำยาได้ ผักขมสวน (<i> A. tricolor</i> L.) ผักขมแดง (<i> A. caudatus</i> L.) ใบสีแดง ปลูกเป็นไม้ประดับ, ผักโขม หรือ ผักโหม ก็เรียก. |
| ขมหิน | น. ชื่อไม้ล้มลุกชนิด <i> Boerhavia diffusa</i> L. ในวงศ์ Nyctaginaceae ใช้ทำยาได้. |
| ขมิ้น ๑ | (ขะมิ่น) น. ชื่อไม้ล้มลุกชนิด <i> Curcuma longa</i> L. ในวงศ์ Zingiberaceae เหง้าสีเหลือง ใช้ปรุงอาหาร ทำยา ทำผงทาตัว และใช้ย้อมผ้า, ขมิ้นชัน ก็เรียก, อีสานและปักษ์ใต้เรียก ขี้มิ่น. |
| ขมิ้นขาว | น. ชื่อไม้ล้มลุกชนิด <i> Curcuma mangga</i> Valeton et Zijp ในวงศ์ Zingiberaceae เหง้าสีขาวอมเหลืองอ่อน ใช้เป็นผัก. |
