นรินทร์, นริศ, นริศร, นริศวร | (นะริน, นะริด, นะริดสวน) น. พระราชา, พระมหากษัตริย์. |
นรินทร์, นริศ, นริศร, นริศวร | <i>ดู นร-</i>. |
พานรินทร์, พานเรศ | (พานะริน, พานะเรด) น. พญาลิง, ลิง. |
พานรินทร์, พานเรศ | <i>ดู พานร</i>. |
วานรินทร์ | (วานะ-) น. พญาลิง. |
วานรินทร์ | ดู วานร. |
กระบอก ๓ | น. ดอกไม้, กลีบดอกไม้, เช่น กระบอกทิพย์ผกากวน กาเมศ กูเอย (นิ. นรินทร์), กว่ากลิ่นกระบอกบง- กชเกศเอาใจ (เสือโค), ใช้ว่า ตระบอก ก็มี. |
กระวน | ก. วนเวียน, วุ่น, หวน, เช่น กระเวนกระวนกาม กวนอก พี่นา (นิ. นรินทร์). |
กระเวนกระวน | ก. วนเวียน เช่น กระเวนกระวนกาม กวนอก พี่นา (นิ. นรินทร์), หวนตลบ เช่น หอมกระเวนกระวน, เขียนเป็น กรเวนกรวล ก็มี เช่น ชื่อจลาจรเรนทร์ หอมกรเวนกรวล อาจจิญจญจวนใจ (ม. คำหลวง มหาราช). |
กระสรวล | (-สวน) ก. ยินดี, ร่าเริง, เช่น นางนกกระสรวลสันต์ สมเสพ (นิ. นรินทร์). |
กะได | ว. เคย เช่น เดาะกะไดไดเลียม ลอดเคล้น (นิ. นรินทร์). |
คราง ๑ | ร้องเสียงลากยาว ๆ อย่างเสียงฟ้าร้อง เช่น อัมพรอุทรคราง เรียมคร่ำ ครวญแม่ (นิ. นรินทร์). |
คล่าว | (คฺล่าว) ก. ไหล, หลั่งไหล, เช่น บางบ่รับคำคล้อง คล่าวน้ำตาคลอ (นิ. นรินทร์). |
ควิว ๆ | (คฺวิว-) ว. อาการที่ใจหวิว ๆ เช่น ควิวควิวอกควากคว้าง ลมลอยแลแม่ (นิ. นรินทร์). |
เคร่า | (เคฺร่า) ก. รอ, คอย, เช่น จงนุชรีบเรียบข้อนเคร่าถ้าจีนคอย (นิ. นรินทร์). |
แง่ ๑ | น. ส่วนที่เป็นเหลี่ยมเป็นสันเป็นมุมหรือส่วนที่ยื่นออกมา เช่น แง่หิน แง่โต๊ะ, โดยปริยายหมายความว่า เหลี่ยม, ชั้นเชิง, เช่น ชาวแพแผ่แง่ค้าขายของ (นิ. นรินทร์), นัย. |
จรลาด, จรหลาด | (จะระหฺลาด) น. ตลาด, ที่ชุมนุมซื้อขายของต่าง ๆ, เช่น จบจรลาดแลทาง ทั่วด้าว (นิ. นรินทร์), จรหลาดเลขคนหนา ฝ่งงเฝ้า (กำสรวล). |
จอด | รัก เช่น มิตรใจเรียมจอดเจ้า จักคิด ถึงฤๅ (นิ. นรินทร์). |
จาว ๑ | น. สิ่งที่งอกอยู่ภายในผลไม้บางอย่าง เช่น จาวมะพร้าว จาวตาล, (กลอน) โดยปริยายหมายถึงนมผู้หญิง เช่น พวงจาวเจิดแจ่มแก้ว จักรพรรดิ พี่เอย (นิ. นรินทร์), ดวงจาววนิภาคย์พ้น เสาวบุษป์ (ทวาทศมาส). |
จำ ๓ | ก. อาการที่ต้องฝืนใจทำ เช่น จำใจจากแม่เปลื้อง ปลิดอก อรเอย (นิ. นรินทร์). |
ชระมัว | (ชะระ-) ว. ขมุกขมัว, ยังไม่สว่าง, เช้าตรู่, มืด, เช่น ชระมัวทั่วทิศเอียง อากาศ (นิ. นรินทร์). |
ชระมุ่น | (ชะระ-) ว. มุ่น, นุ่ม, เช่น ลานโลมวิไลแถงชระมุ่น อกเอย (นิ. นรินทร์). |
ช้ำชอก | ก. บอบชํ้ามาก เช่น ลมจะชายชักช้ำ ชอกเนื้อเรียมสงวน (นิ. นรินทร์), ชอกชํ้า ก็ว่า. |
ชำงาย ๑ | ว. ชาย, คล้อย, สาย, บ่าย, (ใช้แก่เวลา), เช่น จำพี่โหยไห้ช้าง ค่ำเช้าชำงาย (นิ. นรินทร์). |
ดัก ๆ | ว. ลำบาก, อึดอัด, เร่าร้อนใจ, เช่น มาเดียวพี่ดักดัก ใจจอด แม่แม่ (นิ. นรินทร์), อะดัก ก็ว่า. |
เดาะ ๒ | น. นม เช่น เดาะกะไดไดเลียม ลอดเคล้น (นิ. นรินทร์). |
ตาหลิ่ง | (-หฺลิ่ง) น. ตลิ่ง เช่น ตาหลิ่งตาเหลวปัก ปิดไว้ (นิ. นรินทร์). |
ตาเหลว | น. เฉลว เช่น ตาหลิ่งตาเหลวปัก ปิดไว้ (นิ. นรินทร์). |
นาย | เมื่อใช้เป็นคำนำราชทินนาม เป็นบรรดาศักดิ์ของข้าราชการในราชสำนักในสมัยก่อนเลิกบรรดาศักดิ์ เช่น นายนรินทร์ธิเบศ นายมหานุภาพ นายสุจินดา นายวรการบัญชา |
นิราศ ๑ | (-ราด) น. เรื่องราวที่พรรณนาถึงการจากกันหรือจากที่อยู่ไปในที่ต่าง ๆ เป็นต้น มักแต่งเป็นกลอนหรือโคลง เช่น นิราศนรินทร์ นิราศเมืองแกลง. |
บวง | ก. บูชา เช่น บวงเทพทุกเถื่อนถํ้า มณฑล ทวีปเอย (นิ. นรินทร์), มักใช้เข้าคู่กับคำอื่น เช่น บนบวง บวงสรวง บำบวง. |
เบื้อ ๑ | น. สัตว์ป่าทั่วไป, คู่กับ สัตว์บ้าน เช่น เนื้อเบื้อนาเนกลํ้า หลายพรรณ (นิ. นรินทร์). |
ผูก | ขมวด เช่น ผูกคิ้วนิ่วหน้าไม่พาที (นิ. นรินทร์) |
มรฑป | (มอระดบ) น. มณฑป เช่น โบสถ์ระเบียงมรฑปพื้น ไพหาร (นิ. นรินทร์). |
มังสี ๒ | ว. เนื้องาม, ผิวงาม, เช่น เฉกโฉมแม่มังสี เสาวภาคย์ กูเอย (นิ. นรินทร์). |
ละล้าว | ว. อย่างเกรงกลัว เช่น ไหว้ละล้าว (นิ. นรินทร์). |
ส่ายศึก, ส่ายเศิก | ก. กวาดล้างให้หมดสิ้นข้าศึกศัตรู เช่น ส่ายเศิกเหลี้ยนล่งหล้า ราญราบหน้าเภริน (นิ. นรินทร์). |
เสนาะ ๑ | วังเวงใจ, เศร้าใจ, เช่น แถลงปางบำราศห้อง โหยครวญ เสนาะเสน่ห์กำสรวล สั่งแก้ว (นิ. นรินทร์). |
เสียด | ก. เบียดกัน เช่น เจดีย์ระดะแซง เสียดยอด (นิ. นรินทร์) |
เสี้ยน ๑ | ข้าศึก เช่น สระทุกข์ราษฎร์รอนเสี้ยน (นิ. นรินทร์), เหือดเสี้ยนศึกสยาม สิ้นนาฯ (ตะเลงพ่าย). |
อร ๒ | (ออน, ออระ) น. ผู้หญิง, หญิงงาม, เช่น โอบองค์ผอูนอวล ออกโอษฐ์ อรเอย (นิ. นรินทร์). |