| บิณฑบาต | (n) food offering to a monk, Example: พระสงฆ์อุ้มบาตรออกเดินรับบิณฑบาตรตั้งแต่เช้าตรู่, Thai Definition: อาหาร (ใช้แก่ภิกษุสามเณร) |
| บิณฑบาต | (v) ask as a favour, Syn. ขอ, ร้องขอ, ขอร้อง, Example: ท่านบิณฑบาตไม่ให้ฆ่าลูกกวางที่ล่ามาได้, Thai Definition: กิริยาที่พระภิกษุสามเณรขอหรือขอร้อง |
| บิณฑบาต | (v) receive food, See also: receive food offerings, Syn. รับอาหาร, Example: พระในกรุงเทพบิณฑบาตค่อนข้างสาย บางทีเกือบ 7 โมงเพิ่งจะเข้าวัด, Thai Definition: กิริยาที่พระภิกษุสามเณรรับของที่ผู้คนนำมาใส่บาตร |
| ออกบิณฑบาต | (v) ask for alms, Syn. บิณฑบาต, Example: พระต้องออกบิณฑบาตทุกเช้า, Thai Definition: กิริยาที่พระภิกษุสามเณรรับของที่เขานำมาใส่บาตร |
| ทรงข้าวบิณฑ์ | (n) a kind of rice-grain-shaped design, Syn. ลายพุ่มข้าวบิณฑ์, Example: พระอุโบสถวัดราชบรรทม เป็นลายกนกขมวดเป็นก้นหอย ตรงกลางเป็นทรงข้าวบิณฑ์ซ้อนเป็นชั้น |
| พุ่มข้าวบิณฑ์ | (n) name of decorative design, Example: พระอุโบสถวัดราชบรรทมเป็นลายกนกขมวดเป็นก้นหอย ตรงกลางเป็นลายพุ่มข้าวบิณฑ์ซ้อนเป็นชั้น, Thai Definition: ชื่อลายอย่างหนึ่งรูปเหมือนพุ่มข้าวบิณฑ์ |
| พุ่มข้าวบิณฑ์ | (n) funnel - like float filled with rice used as offerings, Thai Definition: ข้าวสุกที่บรรจุในกรวยใส่ไว้ในพุ่มดอกไม้ ใช้ในการเซ่นบูชา |
| ขอบิณฑบาต | ก. ขอให้ละเว้นการกระทำ. |
| ข้าวบิณฑ์ | น. ข้าวตอกปั้นเป็นรูปทรงคล้ายดอกบัวตูม. |
| ทรงข้าวบิณฑ์ | ดู พุ่มทรงข้าวบิณฑ์. |
| บิณฑ- | (บินทะ-) น. ก้อนข้าว. |
| บิณฑบาต | น. อาหาร (ใช้แก่พระภิกษุสามเณร) เช่น รับบิณฑบาต. |
| บิณฑบาต | ก. กิริยาที่พระภิกษุสามเณรรับของที่เขานำมาใส่บาตร, โดยปริยายหมายถึง กิริยาที่พระภิกษุสามเณรขอหรือขอร้อง เช่น เรื่องนี้ขอบิณฑบาตให้เลิกแล้วต่อกัน. |
| พัดแฉกทรงพุ่มข้าวบิณฑ์ | น. พัดยศของสมเด็จพระสังฆราช สมเด็จพระราชาคณะ และพระราชาคณะ มีลักษณะอย่างทรงพุ่มข้าวบิณฑ์ ปลายแหลม และมีแฉกโดยรอบ พื้นตาดโหมดหรือกำมะหยี่ ปักลวดลายด้วยดิ้นเลื่อมหรือดิ้นด้าน มีสีและลวดลายต่าง ๆ ตามชั้นแห่งสมณศักดิ์ ด้ามงาเกลี้ยง, ถ้าเป็นพัดยศสมเด็จพระสังฆราช ยอดทำด้วยงาสลักเป็นฉัตร ๓ ชั้น. |
| พุ่มข้าวบิณฑ์ | ดู พุ่มทรงข้าวบิณฑ์. |
| พุ่มทรงข้าวบิณฑ์ | น. เครื่องบูชาทำด้วยข้าวบิณฑ์ ตั้งบนภาชนะเช่นพาน, เรียกรูปทรงที่มีลักษณะเช่นนั้น ว่า ทรงข้าวบิณฑ์ หรือ พุ่มข้าวบิณฑ์ |
| พุ่มทรงข้าวบิณฑ์ | เรียกลายไทยแบบหนึ่งผูกเขียนในรูปทรงเช่นนั้น ว่า ลายทรงข้าวบิณฑ์ หรือ ลายพุ่มข้าวบิณฑ์. |
| คว่ำบาตร | ก. ไม่ยอมคบค้าสมาคมด้วย, เดิมหมายถึงสังฆกรรมที่พระสงฆ์ประกาศลงโทษคฤหัสถ์ผู้ประทุษร้ายต่อศาสนาด้วยการไม่คบ ไม่รับบิณฑบาต เป็นต้น. |
| โคจรคาม | (โคจะระ-) น. หมู่บ้านที่ภิกษุไปบิณฑบาตเสมอ. |
| จตุปัจจัย | (-ปัดไจ) น. เครื่องอาศัยเลี้ยงชีวิตของบรรพชิตในพระพุทธศาสนา ๔ อย่าง คือ จีวร (ผ้านุ่งห่ม) บิณฑบาต (อาหาร) เสนาสนะ (ที่อยู่) คิลานเภสัช (ยา). |
| บาต | น. การตก, การตกไป, นิยมใช้ประกอบหลังคำอื่น ในคำว่า บิณฑบาต = การตกแห่งก้อนข้าว, อสนีบาต = การตกแห่งสายฟ้า คือ ฟ้าผ่า, อุกกาบาต = การตกแห่งคบเพลิง คือ ผีพุ่งไต้. |
| บาตร | (บาด) น. ภาชนะชนิดหนึ่งสำหรับภิกษุสามเณรใช้รับอาหารบิณฑบาต. |
| ปัจจัย | เครื่องอาศัยยังชีพ, เครื่องอาศัยเลี้ยงชีวิตของบรรพชิตในพระพุทธ-ศาสนา ๔ อย่าง คือ จีวร (ผ้านุ่งห่ม) บิณฑบาต (อาหาร) เสนาสนะ (ที่อยู่) คิลานเภสัช (ยา) รวมเรียกว่า จตุปัจจัย คือ ปัจจัย ๔, โดยปริยายหมายถึง เงินตรา ก็ได้ (มักใช้แก่ภิกษุสามเณร) |
| โปรดสัตว์ | ก. สงเคราะห์สัตว์, (ปาก) เรียกลักษณะที่พระออกรับบิณฑบาต ว่า พระไปโปรดสัตว์. |
| พัดยศ | น. พัดพิเศษที่พระมหากษัตริย์โปรดเกล้าฯ ให้สร้างขึ้นเพื่อพระราชทานแก่ภิกษุสามเณรที่สอบเปรียญธรรมได้ตั้งแต่ ๓ ประโยคขึ้นไป หรือแก่พระภิกษุที่มีความรู้ ความสามารถในการศึกษา การบริหาร หรือการเผยแผ่พระศาสนา เป็นต้น เป็นเครื่องหมายแสดงลำดับชั้นแห่งสมณศักดิ์ มีรูปและชื่อต่าง ๆ กัน คือ พัดหน้านาง พัดพุดตาน พัดแฉกทรงพุ่มข้าวบิณฑ์. |
| สงฆ์ | น. ภิกษุ เช่น ของสงฆ์ พิธีสงฆ์, บางทีก็ใช้ควบกับคำ พระ หรือ ภิกษุ เป็น พระสงฆ์ หรือ ภิกษุสงฆ์ เช่น นิมนต์พระสงฆ์มาเจริญพระพุทธมนต์ มีภิกษุสงฆ์มารับบิณฑบาตมาก, ลักษณนามว่า รูป หรือ องค์ เช่น ภิกษุสงฆ์ ๒ รูป พระสงฆ์ ๔ องค์ |
| หงายบาตร | น. สังฆกรรมที่คณะสงฆ์ประกาศยกโทษให้แก่คฤหัสถ์ที่เคยถูกประกาศคว่ำบาตรมาแล้ว ด้วยการยอมรับบิณฑบาตเหมือนเดิม. |