| ข้าวประดับดิน | น. อาหารที่เอาไปวางไว้ตามต้นโพและพระเจดีย์เป็นต้นในเวลาเช้ามืดวันแรม ๑๕ ค่ำ เดือน ๙. |
| ข้าวสาก | น. ของเล็ก ๆ น้อย ๆ ที่เอาไปบูชาตามต้นโพและพระเจดีย์เวลาเช้ามืดในเดือน ๑๐. |
| งาย | น. เวลาเช้า เช่น พ่อแผนจะไปแต่ในงาย สายแล้วสำรับไม่ยกมา (ขุนช้างขุนแผน). |
| ดาวประกายพรึก | น. ดาวพระศุกร์ที่เห็นในเวลาเช้ามืด, ดาวรุ่ง ก็เรียก. |
| ดาวรุ่ง | น. ดาวพระศุกร์ที่เห็นในเวลาเช้ามืด, ดาวประกายพรึก ก็เรียก, โดยปริยายหมายถึง ผู้ที่มีชื่อเสียงเด่นขึ้นมาใหม่ เช่น ดาราคนนี้เป็นดาวรุ่งของวงการบันเทิง. |
| ตะกัง | น. ชื่อโรคลมชนิดหนึ่ง ตามตำราแพทย์แผนโบราณว่า ทำให้มีอาการปวดหัวเวลาเช้า ๆ ปวดกระบอกตา เมื่อเห็นแดดจะลืมตาไม่ขึ้น เรียกว่า ลมตะกัง, ปะกัง ก็ว่า. |
| บานเช้า | น. ชื่อไม้ล้มลุก ๒ ชนิดในสกุล <i>Turnera</i> วงศ์ Turneraceae ดอกบานเวลาเช้า ชนิด <i>T. subulata</i> G.E. Sm. ดอกสีนวล และชนิด <i>T. ulmifolia</i> L. ดอกสีเหลือง. |
| บุพพัณหสมัย | (-พันหะสะไหฺม) น. เวลาเบื้องต้นแห่งวัน, เวลาเช้า. |
| ประกายพรึก | (ปฺระกายพฺรึก) น. ชื่อดาวพระศุกร์ที่เห็นในเวลาเช้ามืด เรียกว่า ดาวประกายพรึก, ดาวรุ่ง ก็เรียก, ถ้าเห็นในเวลาหัวคํ่า เรียกว่า ดาวประจำเมือง. |
| ประจำเมือง | น. ชื่อดาวพระศุกร์ที่เห็นในเวลาหัวคํ่า เรียกว่า ดาวประจำเมือง, ถ้าเห็นในเวลาเช้ามืด เรียกว่า ดาวรุ่ง หรือ ดาวประกายพรึก. |
| ปะกัง | น. ชื่อโรคลมชนิดหนึ่ง ตามตำราแพทย์แผนโบราณว่า ทำให้มีอาการปวดหัวเวลาเช้า ๆ ปวดกระบอกตา เมื่อเห็นแดดจะลืมตาไม่ขึ้น เรียกว่า ลมปะกัง, ตะกัง ก็ว่า. |
| ปัจจุสกาล, ปัจโจสกาล | (-สะกาน, ปัดโจสะ-) น. เวลาเช้ามืด. |
| ปัจจุสมัย | (-สะไหฺม) น. เวลาเช้ามืด. |
| พระหาม, พระฮาม | น. เวลาเช้ามืด. |
| เพรางาย | น. เวลาเช้า |
| ยามพาด | น. เวลาเช้า. |
| ย่ำยาม | ก. ตีกลอง ฆ้อง หรือระฆังถี่ ๆ หลายครั้งเพื่อบอกเวลาสำหรับเปลี่ยนยาม, ถ้ากระทำในเวลาเช้า เรียกว่า ย่ำรุ่ง (ราว ๖ นาฬิกา), ถ้ากระทำในเวลาค่ำ เรียกว่า ย่ำค่ำ (ราว ๑๘ นาฬิกา). |
| ย่ำรุ่ง | ก. ตีกลอง ฆ้อง หรือระฆังถี่ ๆ หลายครั้งเพื่อบอกเวลาในเวลาเช้า (ราว ๖ นาฬิกา). |
| ราศี ๒ | สิริมงคล เชื่อกันว่าเวลาเช้าราศีอยู่ที่หน้า เวลากลางวันราศีอยู่ที่หน้าอก เวลากลางคืนราศีอยู่ที่เท้า. |
| รุ่ง | น. ระยะเวลาตอนเริ่มแรกแห่งวัน เช่น รุ่งอรุณ รุ่งเช้า ยันรุ่ง ตลาดโต้รุ่ง, เวลาสว่าง เช่น ใกล้รุ่ง, ชื่อดาวพระศุกร์ที่เห็นในเวลาเช้ามืด, เรียกว่า ดาวรุ่ง, ดาวประกายพรึก ก็เรียก, ถ้าเห็นในเวลาหัวค่ำ เรียกว่า ดาวประจำเมือง. |
| รุ่งอรุณ | น. เวลาเช้าตรู่ที่เริ่มเห็นแสงเงินแสงทอง. |
| ลมตะกัง | น. ชื่อโรคลมชนิดหนึ่ง ตามตำราแพทย์แผนโบราณว่าทำให้มีอาการปวดหัวเวลาเช้า ๆ ปวดกระบอกตา เมื่อเห็นแดดจะลืมตาไม่ขึ้น, ลมปะกัง ก็ว่า. |
| ลำพู่กัน | น. เรียกสิ่งที่ปรากฏเป็นลำขาวไปในท้องฟ้าเวลาเช้าหรือเย็นถือว่าเป็นลางบอกเหตุ. |
| ส้มเช้า | น. ชื่อไม้พุ่มชนิด <i>Euphorbia neriifolia</i>L. ในวงศ์ Euphorbiaceae ต้นคล้ายต้นสลัดได แต่มีใบซึ่งมีรสเปรี้ยวในเวลาเช้า. |
| สะบัดย่าง | ว. อาการที่ม้าวิ่งหรือเดินสะบัดขาอย่างสง่างาม เช่น ว่าพลางทางขับม้าสีหมอก ให้ออกสะบัดย่างวางใหญ่ (ขุนช้างขุนแผน), ฝ่ายสมิงพระรามขึ้นม้าควบไปแต่เวลาเช้าจนสามโมงบ่ายฝึกหัดม้านั้นให้รู้จักทำนองรบรับได้คล่องแคล่วสันทัดแล้ว ก็ชักม้าสะบัดย่างน้องเป็นเพลงทวนกลับมา (ราชาธิราช). |
| สาง ๔ | น. ปรากฏการณ์บนท้องฟ้าในเวลาเช้ามืด เริ่มแต่มีความมืดน้อยลง ๆ ตามลำดับ จนกว่าจะสว่างแจ้งเป็นที่สุด เรียกว่า ท้องฟ้าสาง. |
| หมาใน | น. ชื่อหมาชนิด <i>Cuon alpinus</i> (Pallas) ในวงศ์ Canidae ขนสีน้ำตาลแดงหรือน้ำตาลเทา หางสีคลํ้ายาวเป็นพวง อาศัยอยู่ตามป่าทึบ ออกหากินเป็นฝูงเวลาเช้ามืดและพลบคํ่า ล่าสัตว์อื่นกินเป็นอาหาร เช่น เก้ง กวาง กระจง รวมทั้ง สัตว์เล็กอื่น ๆ. |
| อรุโณทัย | น. เวลาตั้งขึ้นแห่งอรุณ, เวลาพระอาทิตย์เพิ่งขึ้น, เวลาเช้าตรู่, ใช้ว่า อโณทัย ก็มี. |
