| กาบเดียว, กาบเดี่ยว | น. ชื่อเรียกหอยชั้น Gastropoda เปลือกหุ้มตัวต่อกันเป็นชิ้นเดียว โดยม้วนเป็นวงซ้อนกัน และมีช่องให้หอยยื่นตีนออกมาจากเปลือกได้ เช่น หอยสังข์ หอยโข่ง หอยขม. |
| ขม ๓ | น. ชื่อหอยนํ้าจืดกาบเดี่ยวในวงศ์ Viviparidae เปลือกม้วนเป็นวงซ้อนกัน ยอดแหลม สีเขียวหรือเขียวอมดำ ออกลูกเป็นตัว มีหลายชนิด เช่น ชนิด <i> Filopaludina sumatrensis</i> (Dunker), <i> F. doliaris</i> (Gould). |
| โข่ง ๑ | น. ชื่อหอยนํ้าจืดกาบเดี่ยวหลายชนิด ในวงศ์ Ampullariidae เปลือกสีเขียวคลํ้า มีขนาดใหญ่กว่าหอยขม ก้นหอยสั้น วงสุดท้ายใหญ่ค่อนข้างกลม เช่น ชนิด <i> Pila Ampullacea</i> (Linn.), <i> P. polita</i> (Deshayes). |
| จั่น ๓ | น. ชื่อหอยทะเลกาบเดี่ยวพวกหอยเบี้ยชนิด <i> Cypraea</i> <i> moneta</i> Linn<i> </i>. ในวงศ์ Cypraeidae เปลือกสีนวล หลังโค้งนูน ตามขอบช่องเปลือกที่อยู่ด้านท้องเป็นรอยหยัก เรียกว่า เบี้ยจั่น ในสมัยโบราณใช้แทนเงิน, เบี้ยจักจั่น ก็เรียก. |
| จุกพราหมณ์ | น. ชื่อหอยทะเลกาบเดี่ยวชนิด <i> Cymbiola</i> <i> nobilis</i> (Lightfoot) ในวงศ์ Volutidae เปลือกหนา พื้นผิวด้านนอกเรียบสีน้ำตาลอ่อนมีลายเส้นหยักสีนํ้าตาลไหม้เข้ม เปลือกม้วนเป็นวงซ้อนกันปลายยอดเป็นจุกเหมือนมวยผมของพราหมณ์. |
| จุ๊บแจง ๑ | น. ชื่อหอยทะเลกาบเดี่ยวชนิด <i> Cerithidea</i> <i> obtusa</i> (Lamarck) ในวงศ์ Potamididae เปลือกขรุขระ รูปค่อนข้างยาว ปลายแหลม สีเทาอมดำหรือน้ำตาล. |
| เจดีย์ ๒ | น. ชื่อหอยทะเลกาบเดี่ยวหลายชนิด ในวงศ์ Turritellidae เปลือกม้วนเป็นวงซ้อนกันเป็นเกลียวสูงหลายชั้น ยอดแหลมคล้ายเจดีย์ มักเป็นสีน้ำตาล เช่น ชนิด <i> Turritella terebra</i> (Linn.). |
| ตางัว ๒ | น. ชื่อหอยทะเลกาบเดี่ยวหลายชนิด ในวงศ์ Turbinidae เปลือกหนา ค่อนข้างกลม ก้นหอยสั้น ผิวขรุขระ แผ่นปิดช่องเปลือกกลมหนา ด้านนอกโค้ง เรียก เบี้ยตางัว ใช้สำหรับเล่นหมากรุก เช่น ชนิด <i> Turbo marmoratus</i> Linn., <i> T</i>. <i> bruneus</i> (Röding). |
| ทาก ๒ | น. ชื่อหอยกาบเดี่ยวหลายพวก ในชั้น Gastropoda พวกที่อาศัยบนบกและมีเปลือกหุ้มตัว เรียก หอยทาก เช่น ชนิด <i> Achatina fulica</i> (Bowdich) ในวงศ์ Achatinidae, พวกที่อาศัยบนบกและไม่มีเปลือกหุ้ม เรียก ทากดิน เช่น ชนิด <i> Limax flavus</i> Linn. ในวงศ์ Limacidae ส่วนพวกที่อาศัยในทะเล เรียก ทากทะเล เช่น ชนิด <i> Glossodoris atromarginata</i> (Cuvier). |
| นมนาง ๒ | น. ชื่อหอยทะเลกาบเดี่ยวชนิด <i>Trochus</i> <i>niloticus</i> Linn. ในวงศ์ Trochidae เปลือกเป็นรูปกรวยคว่ำ ฐานกว้าง ปลายยอดแหลม ผิวขรุขระ มีลวดลายสีม่วงบนพื้นสีอ่อน คล้ายหอยนมสาวแต่มีขนาดใหญ่กว่า เมื่อขัดผิวเปลือกออกจะเห็นเป็นมุก ใช้ทำเป็นเครื่องประดับ. |
| นมสาว ๒ | น. ชื่อหอยทะเลกาบเดี่ยวหลายชนิด ในวงศ์ Trochidae เปลือกเป็นรูปกรวยคว่ำ ฐานกว้าง ปลายยอดแหลม ผิวขรุขระ สีและลายแตกต่างกันตามแต่ละชนิด มีขนาดเล็กกว่าหอยนมนาง เมื่อขัดผิวเปลือกออกจะเห็นเป็นมุก ใช้ทำเป็นเครื่องประดับ. |
| เบี้ย ๑ | น. ชื่อหอยทะเลกาบเดี่ยวหลายชนิดในวงศ์ Cypraeidae เปลือกแข็ง ผิวเป็นมัน หลังโค้งนูน ด้านท้องแบน ช่องเปลือกยาวและแคบ เป็นลำราง ตามขอบทั้ง ๒ ข้างเป็นรอยหยัก เรียกรวม ๆ ว่า หอยเบี้ย, เปลือกหอยเบี้ยที่ใช้เป็นเงินตราในสมัยก่อนมี ๒ ชนิด ได้แก่ ชนิด <i>Cypraea moneta</i> Linn. เรียก เบี้ยจั่นหรือเบี้ยจักจั่น ชนิด <i>C. annulus</i> Linn. เรียก เบี้ยแก้วหรือเบี้ยนาง มีอัตรา ๑๐๐ เบี้ย เป็น ๑ อัฐ คำว่า เบี้ย จึงเป็นคำเรียกแทนเงินติดมาจนทุกวันนี้ เช่น เบี้ยประชุม เบี้ยประกัน เบี้ยเลี้ยงชีพ. |
| เบี้ยแก้ | น. ชื่อหอยทะเลกาบเดี่ยวพวกหอยเบี้ย ในวงศ์ Cypraeidae เปลือกสีน้ำตาลเข้ม ด้านหลังมีลายเป็นวงกลมสีอ่อน มี ๒ ชนิด ได้แก่ เบี้ยแก้ใหญ่หรือเบี้ยอีแก้ (<i>Cypraea mauritiana</i> Linn.) ใช้ขัดผ้าให้เรียบเป็นมันและเบี้ยแก้เล็ก (<i>C. caputserpentis</i> Linn.) ใช้ทำยาหรือเครื่องราง. |
| เป๋าฮื้อ ๑ | น. ชื่อหอยทะเลกาบเดี่ยว หลายชนิด ในวงศ์ Haliotidae เปลือกแบนค่อนข้างกลมหรือรี ผิวขรุขระ ใกล้ขอบเปลือกมีรูเรียงเป็นแถว สีเขียวหรือสีน้ำตาล ด้านในเป็นมุก เช่น ชนิด <i> Haliotis asinina</i> Linn. เป็นอาหารทะเลที่มีราคาแพง ปัจจุบันมีการเพาะเลี้ยงเชิงพาณิชย์, โข่งทะเล ก็เรียก. |
| สังข-, สังข์ | น. ชื่อหอยทะเลกาบเดี่ยวหลายชนิด เช่น สังข์รดน้ำหรือสังข์อินเดีย (<i>Turbinella pyrum</i>Lamarck) ในวงศ์ Turbinellidae เปลือกสีขาว รูปทรงงดงาม ใช้สำหรับหลั่งน้ำพระพุทธมนต์หรือน้ำเทพมนตร์, สังข์แตร [ <i>Chalonia tritonis</i> (Linn.) ] ในวงศ์ Cymatiidae เปลือกมีสีและลวดลายสวยงาม ใช้เป่าในงานพิธีของชาวเกาะแถบมหาสมุทรแปซิฟิกตอนใต้, ลักษณนามว่า ขอน เช่น สังข์ ๒ ขอน. |
| เสฉวน | น. ชื่อปูทะเล มีหลายสกุลหลายวงศ์ ต่างจากปูทั่วไปที่มีท้องอ่อนนิ่ม ส่วนใหญ่อาศัยอยู่ในเปลือกหอยกาบเดี่ยว พบตามชายฝั่งหรือน้ำลึก เช่น ในสกุล <i>Clibanarius</i>วงศ์ Paguridae อยู่ตามโขดหินชายทะเล, ในสกุล <i>Coenobita</i>วงศ์ Coenobitidae อยู่บนบกริมทะเล, ในสกุล <i>Parapagurus</i>วงศ์ Parapaguridae อยู่ในน้ำลึกระหว่าง ๘๐-๒๐๐ เมตร. |
| หนาม ๒ | น. ชื่อหอยทะเลกาบเดี่ยวหลายชนิด ในวงศ์ Muricidae เปลือกมีหนามสั้นหรือยาวโดยรอบ เช่น ชนิด <i>Murex Trapa</i>Röding. |
| หอย | น. ชื่อสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลัง ไฟลัม Mollusca มีเปลือกหุ้มตัว ส่วนใหญ่แบ่งออกได้เป็น ๒ จำพวก ตามลักษณะเปลือก คือ จำพวกกาบเดี่ยว เช่น หอยขม (<i>Filopaludina doliaris</i> Gould) และจำพวกกาบคู่ เช่น หอยนางรม [ <i>Saccostrea forskali (</i>Gmelin) ] ที่มีเป็นส่วนน้อยเป็นพวกที่มีเปลือกแตกต่างออกไป เช่น หอยงาช้าง ชนิด <i>Dentalium longitrorsum</i> Reeve หอยงวงช้าง ชนิด <i>Nautilus pompilius</i> (Linn.). |
